Een tijdje geleden schreef ik al over Coca-Cola. Nu is het tijd voor een vervolg. Want Coca-Cola is overal: in de supermarkt, op festivals, op straat. Het merk omringt zich met vrolijke reclames, kleurrijke beelden en zogenaamd positieve boodschappen. Inclusief, duurzaam, maatschappelijk betrokken. Dat is het beeld dat Coca-Cola zelf graag neerzet.

Een sterke focus van de frisdrankgigant ligt bij de jeugd: kinderen al vroeg laten verlangen naar een merk dat cool en spannend is. Zoals bijvoorbeeld in een sprookjeswereld zoals de Efteling. Bizar: al sinds 1994 is er een Coca-Cola-suite: een hotelkamer volledig gewijd aan het frisdrankmerk, inclusief rode muren, logo’s en een minibar vol suikerdrank. Een schoolvoorbeeld van kindermarketing, midden in een pretpark vol jonge bezoekers. Nadat wij jarenlang actie voerden en zelfs uit protest de kamer bezet hielden (foto hieronder), verdwijnt de kamer. En dat werd de hoogste tijd!

Want achter dit glanzende imago schuilt een andere werkelijkheid. Een werkelijkheid van ongezonde suiker, misleidende marketing, greenwashing en structurele uitbuiting. Mooie woorden en vrolijke plaatjes genoeg maar de praktijk? Die laat keer op keer het tegendeel zien.

Coca-Cola’s zogenaamd inclusieve en sociale karakter houdt op bij de poort van haar fabrieken. In Colombia werden vakbondsleden van Sinaltrainal, werkzaam bij Coca-Cola-bottelarijen, jarenlang bedreigd. Werknemers werden geïntimideerd en ontslagen zodra ze zich organiseerden. De vakbond spande zes jaar geleden een rechtszaak aan tegen Coca-Cola in de Verenigde Staten. Ze vond dat het moederbedrijf medeverantwoordelijk was voor de mensenrechtenschendingen gepleegd door lokale bottelarijen. De zaak kreeg wereldwijde aandacht en leidde tot protesten en boycotacties.

Toch werd The Coca-Cola Company uiteindelijk niet aansprakelijk gesteld. De rechtbank oordeelde dat er onvoldoende bewijs was dat het Amerikaanse moederbedrijf directe controle had over de Colombiaanse bottelarijen. 

Maar als wereldberoemd merk heeft Coca-Cola invloed én verantwoordelijkheid. Verschuilen achter ingewikkelde juridische constructies doet daar niets aan af, maar is een typische methode van het mensen aan de top.

In Plachimada pompte een bottelarij water met ernstige gevolgen: lokale bronnen droogden op, drinkwater raakte vervuild, oogsten mislukten. Uiteindelijk werd de fabriek gesloten na jarenlange protesten van bewoners. Tot op de dag van vandaag is er geen compensatie beschikbaar gesteld voor de bewoners en dus geen gerechtigheid.

Coca-Cola staat regelmatig op de boycottlijsten van internationale grassrootsorganisaties. Recent kwam het merk opnieuw onder vuur te liggen vanwege mensenrechtenschendingen. In Bangladesh leidde dit tot massaal protest tegen Coca-Cola.

Het bedrijf probeerde zich met een reclamecampagne te distantiëren van haar fabriek in Atarot, een illegale Israëlische nederzetting in bezet Palestijns gebied. Volgens het internationaal recht, onder meer bevestigd door de VN, zijn Israëlische nederzettingen op Palestijns grondgebied illegaal.

De reclame ontkracht de “desinformatie” dat Coca-Cola een Israëlisch product is, met het argument dat de drank “al 138 jaar door mensen in 190 landen wordt gedronken”.

Echter, de fabriek wordt geëxploiteerd door de Israëlische franchisepartner van Coca-Cola, de Central Bottling Company. Daarmee draagt Coca-Cola dus bij aan de instandhouding van de bezetting en de schending van Palestijnse rechten.

Wie de communicatie van Coca-Cola bekijkt op de verschillende websites, ziet zoals altijd een sterke focus op promotie en sponsoring van sportevenementen zoals marathons, het benadrukken van inclusiviteit, hernieuwde samenwerkingen met bijvoorbeeld het Franse nationale voetbalteam, en het bevorderen van het welzijn van atleten, uiteraard met behulp van hun eigen producten. Ook lezen we veel mooie verhalen over hoe Coca-Cola ‘bijdraagt’ aan minder calorieën, dankzij de toevoeging van het schadelijke aspartaam aan hun frisdranken. Dat is natuurlijk geen oplossing en we lanceerden eerder dit jaar dan ook een campagne tegen dit additief. 

Maar laten we duidelijk zijn: Coca-Cola is niet zomaar een frisdrankbedrijf met een paar misstanden. Het is een wereldwijde marketingmachine die structureel inzet op misleiding, greenwashing en uitbuiting om maximale winst te behalen. Door slimme juridische constructies weet de frisdrankgigant vrijwel overal onder haar verantwoordelijkheid uit te komen.

Wie Coca-Cola koopt, betaalt veel meer dan alleen voor een drankje. Je betaalt mee aan moedwillige, sluwe marketing en gigantische winsten in de verkeerde zakken. En dit is niet de enige frisdrankgigant die zich presenteert als duurzame onderneming. 

Als jouw voedselwaahond blijven we ons verdiepen in de externe kosten en effecten van ons voedsel. Het is onze taak bedrijven als Coca Cola, maar ook andere voedselreuzen, te wijzen op hun verantwoordelijkheid en misstanden bloot te leggen. Daar kun jij op rekenen!

Met strijdbare groet,

Liz Kunst, campaigner

(Ik schreef al eerder over Coca Cola. Deze brief lees je hier.)

P.S: Mocht je misstanden hebben gespot m.b.t. Coca-Cola of een andere food-multinational, stuur me gerust een mail door te reageren op deze nieuwsbrief.