Een gevoel van coronalente in december

WORLD BEATING: Ik geef toe, de afgelopen maanden rolde ik geregeld met mijn ogen als Boris Johnson weer eens een bombastische uitspraak bezigde. De Britse test- en tracecapaciteit zou world beating zijn. Werd het niet. Het programma om heel rap massaal sneltesten in te voeren moest een moon shot worden dat corona eronder kreeg. De werkelijkheid is een stuk genuanceerder. Maar eindelijk had Johnson zijn overwinning te pakken, al had hij er zelf weinig mee te maken. De onafhankelijke toezichthouder keurde woensdag al eerste het vaccin van het Amerikaanse Pfizer en het Duitse BioNTech goed. Dat is goed nieuws voor de Britse regering, kampioen vaccin-inkopen.

De timing kon niet beter. Woensdag was ook de dag dat de tweede zware Engelse lockdown afliep. Winkels, sportscholen en ook veel horeca konden weer open. Het is begin december, maar het voelt als een lente. Ik moet ook geregeld denken aan een uitspraak van John Bell, hoogleraar medicijnen aan Oxford. Hij zei vorige maand dat de wetenschap zeker zou leveren. Dat vaccin komt er. En dan kan enige vorm van normaliteit terugkeren tegen april of mei. „Maar dan moet de overheid het vaccinprogramma niet verprutsen.” Aan Johnson de taak om zijn taalgebruik om te zetten in coördinerend vermogen en leiderschap. Laat maar zien wat het VK kan.

GEMOR BIJ DE TORIES: Johnson heeft ook een direct politiek belang bij succes. Dinsdag was een gênante dag voor hem in het Lagerhuis. Er moest gestemd worden over het einde van de Engelse lockdown en de terugkeer naar het regionale stoplichtsysteem. Keir Starmer had al bekendgemaakt dat Labour zich onthield van stemming. Dat betekende dat het debat eigenlijk een Conservatief referendum werd. Iedere tegenstem zou uitvergroot worden. De plannen van Johnson werden aangenomen, maar 55 van zijn eigen fractiegenoten, die gedwee de partijdiscipline dienen te volgen, keerden zich tegen de premier. „Dit is een belangrijk en gevaarlijk moment, waarop onze vrijheden worden aangetast op een manier die wij normaal gesproken nooit kunnen accepteren”, zei Tory Steve Baker, nooit te beroerd om fel uit de hoek te komen.

Andere Conservatieven hadden meer praktische bezwaren dan fundamentele kritiek. Zij vonden dat het stoplichtsysteem oneerlijk is omdat het niet fijnmazig genoeg is. Rurale gebieden en dorpjes waar amper corona heerst zitten in beperkingen omdat steden in dezelfde regio wel een probleem hebben. Dat is steeds minder goed uit te leggen, oordeelde voormalig minister Jeremy Wright. „Je moet juist zo lokaal mogelijk te werk gaan”, vond hij.

MINDER DAN EEN MAAND: Het is best stil op het Brexit-front. Meestal is dat een teken dat er serieus onderhandeld wordt. Hoe minder er gelekt en gespind wordt vanuit Londen, Brussel en de relevante EU-hoofdsteden, hoe meer de onderhandelaars echt met elkaar praten. Dat mag ook wel want over minder dan een maand (ja, dat is eng) loopt de transitiefase af en vooralsnog gloort een groot zwart gat. Mogen Nederlandse vissers volgende maand in Britse wateren vangen? Geen idee. Kunnen de vrachtwagens Pfizer-vaccins uit de fabriek in België straks ongemoeid het Kanaal oversteken? Geen idee. Hoe gaan Britse en bijvoorbeeld Nederlandse politiediensten straks gezamenlijk internationale misdaad bestrijden? Ligt ook nog open. Om met de woorden van Barnier te spreken: de tijd dringt.

Ik denk nog steeds dat Johnson geneigd is een deal te sluiten. Mijn vermoeden is dat hij dolblij is als hij rampjaar 2020 kan afsluiten met zowel een Covid-vaccin en een akkoord. Dat akkoord zal zeker niet het einde van de dialoog tussen de EU en het VK zijn, maar zet er wel een politieke streep onder. Tegelijkertijd zijn onderhandelingen inherent onvoorspelbaar. En hoe dichterbij de keiharde deadline komt, hoe groter de kans dat het toch misloopt door onvoorziene omstandigheden.

Margaret Hodge wil dat het afgelopen is met de identiteitspolitiek bij Labour.