KWETSBAAR: De coronacrisis heeft de populariteit van Mark Rutte en ‘zijn’ VVD doen stijgen. Vooralsnog stevent Rutte onbedreigd af op een verkiezingszege (hij is verzekerd van publiciteit, zijn bestuurlijke rol verschaft hem autoriteit onder kiezers en de verdeelde tegenstand zal hem geen windeieren leggen), maar die riante positie is ook kwetsbaar, schrijven collega’s Enzo Steenbergen en Mark Lievisse Adriaanse. Zij zien dat het vertrouwen in Rutte, de corona-aanpak en de steun voor de VVD lichtjes beginnen af te nemen. De VVD staat in de jongste peiling op zes zetels verlies ten opzichte van een paar weken geleden. Vooral het dalende vertrouwen in de corona-aanpak is een risico voor de partij nu deze vol inzet op Ruttes leiderschap in crisistijd. „Mensen stemmen liever op Rutte dan op de VVD.” De partij zit met een dilemma: hoe is de crisisrol van Rutte te verzilveren zonder dat hem wordt verweten zijn premierschap in te zetten om meer aandacht te trekken tijdens de verkiezingscampagne?

Mutti Rutte: Mocht er een vierde kabinet onder leiding van Rutte komen (en die kans is groot), dan wordt hij de langstzittende leider in Europa. Angela Merkel (Bondskanselier sinds 2005) vertrekt in september na de Duitse verkiezingen. „Wordt Rutte de nieuwe Mutti Merkel?”, vraagt Trouw zich af. Hij begon zijn politieke carrière als liberale kosmopoliet, maar staat nu bekend als europragmaticus. Nederland zoekt sinds de Brexit en de verkiezing van Donald Trump in 2016 nadrukkelijk naar nieuwe bondgenoten in de EU. Toch zal Rutte het moreel leiderschap zoals Merkel dat de afgelopen jaren uitoefende (’Wir schaffen das!’) niet opzoeken, is de conclusie.

Zeg nooit nooit: Nog heel even over het RTL-debat van afgelopen zondag. Daarna vertelde Rutte dat hij zich nog nooit op corona heeft laten testen. „Dat doe je alleen als je klachten hebt of als je tot een presymptomatische groep hoort”, verklaarde hij. Zeg nooit nooit: het moment was gisteren dan daar, en Koffietijd had de primeur. Rutte liet voorafgaand aan de uitzending een preventieve test afnemen. Het was de bedoeling dat er een bloedtest zou worden afgenomen, „maar er kwam te weinig bloed uit. En toen is er toch zo’n staafje in gegaan”, aldus een opgewekte Rutte.

OP STOOM: Dinsdag schetste Hugo de Jonge in tv-programma Op1 een positief vaccinatievooruitzicht. Iedereen die een vaccin wil (zo’n twee derde van de volwassenen), kan richting het einde van het tweede kwartaal zijn gevaccineerd. „Geen belofte”, haastte hij zich erbij te zeggen. Trouw vroeg zich af hoe realistisch deze aankondiging is. Nederland begon als laatste land van Europa met prikken, vervolgens ontstonden allerlei logistieke problemen rond de Pfizer-vaccins en dan was er ook nog die rel met AstraZeneca. Het prikken is intussen wel op stoom gekomen, er zit meer vaart in de vaccinatiecampagne. Mits de verwachte leveringen worden nagekomen, zou het door De Jonge geschetste scenario „zomaar kunnen uitkomen”, schrijft de krant. Eén belangrijke vraag resteert: lukt het de al overbelaste GGD om al die prikken te zetten?

Haast: De Jonge heeft nóg meer haast. Nu laat hij de Gezondheidsraad onderzoeken of één prik volstaat als iemand al besmet is geweest. Die mensen bezitten antistoffen, is de redenering. Je vraagt je af waarom deze belangrijke vraag niet al eerder aan de Gezondheidsraad is voorgelegd... Binnen een aantal weken moet uitsluitsel volgen.

EU first: Alle medisch-ambtelijke ogen in Europa waren gisteren op Leiden gericht. Eurocommissaris Thierry Breton bezocht het Nederlandse biotechbedrijf Halix; dat produceert zo’n vijf tot zes miljoen vaccins voor AstraZeneca per maand. (AstraZeneca verzaakte, tot groot ongenoegen van de EU, om zestig miljoen doses in het eerste kwartaal aan de EU te leveren). Breton bezocht gisteren de productielocatie in Leiden om „ervoor te zorgen dat alles binnen de EU blijft”. Hij had ook tijd voor een onderonsje met De Jonge. AstraZeneca zegt dat een deel van de vaccins bestemd is voor het Verenigd Koninkrijk. Maar de Europese Commissie introduceerde in januari nieuwe exportregels. Producenten moeten eerst toestemming van de nationale autoriteiten hebben voordat vaccins naar buiten de EU worden geëxporteerd. Breton wist gisteren te vertellen dat sindsdien geen enkele dosis de EU heeft verlaten.

GENOEG GELD: Met nog een kleine twee weken voor de verkiezingen, schroeven de campagneteams van de partijen hun digitale campagnes flink op (datacollega Rik Wassens vertelde eens hoe dat werkt in een aflevering van Haagse Zaken). Dertien partijen die volgens de Peilingwijzer kans maken op een zetel, gaven vorige week samen bijna 316.000 euro uit aan advertenties op sociale media. Met bijna 131.000 euro spant CDA de kroon. Daarna volgen D66 (71.000 euro), GroenLinks (27.000 euro) en PvdA (23.000 euro). De VVD staat al geruime tijd op eenzame hoogte in de peilingen en aan de advertentie-uitgaven te zien, lijkt de partij weinig te duchten (11.000 euro). De PVV geeft nooit een cent uit aan digitale advertenties, die partij leunt op het bereik van leider Geert Wilders (ruim 850.000 Twittervolgers en bijna 400.000 op Facebook). 

Feeling like a billion dollars: D66 hoeft zich voorlopig niet druk te maken om zijn budget. De partij kreeg één miljoen euro gedoneerd van de Nederlandse miljardair Steven Schuurman. De Partij voor de Dieren zag het saldo met 350 duizend euro toenoemen, meldt Trouw. 

Ouderwets: Henk Krol (Lijst Henk Krol) kan niet opboksen tegen de socialemediacampagnebudgetten van andere partijen. Hij heeft de kennis én het geld niet in huis om zijn achterban digitaal te bereiken (hoewel hij gisteren een stoomcursus sociale media ontving). Nee, Krol valt liever terug op een ouderwets campagnemiddel: de huis-aan-huiskrant. Komend weekend moeten één miljoen exemplaren van Krols campagnekrant op de deurmat vallen. ‘Henk Krol weg bij 50Plus’ prijkt als belangrijkste kop op de voorpagina.

FACTCHECK VAN DE DAG: Het CDA zit duidelijk niet om geld verlegen, maar zou lijsttrekker Wopke Hoekstra gisteren het schaamrood op de kaken hebben gekregen nadat hij op het volgende werd betrapt? Eind vorige maand beantwoordde hij voor NOS op 3 vragen van jongeren. Daar zei hij: „Ook wij [CDA] zijn voor 0 procent belasting op groente en fruit.” Maar uit de doorrekening van het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat het CDA de énige partij is die het btw-tarief op groente en fruit níet wil verlagen. Hoekstra’s uitspraak is dan ook onwaar.
 

Should’ve known: Het wijzigen van btw-tarieven voor groene en fruit is niet zo makkelijk. Het ministerie van Financiën (!) wijst op drie problemen, schrijft NOS. Eén: wat is groente en fruit? Valt een pompoenburger bijvoorbeeld ook in die categorie? Twee: een nieuw btw-tarief leidt tot extra administratieve lasten voor ondernemers. Drie: volgens EU-regels is 0 procent btw heffen niet toegestaan. De demissionair minister van financiën zou dit toch moeten weten?

WAT WIJ LEZEN: Tijdens de verkiezingsdebatten van afgelopen week viel op dat een andere Jesse Klaver is opgestaan dan vier jaar geleden, toen hij voor het eerst lijsttrekker werd van GroenLinks. De nieuwe versie van Klaver is een bewuste creatie van hemzelf en van zijn naaste medewerkers, schrijft collega Philip de Witt Wijnen in het tweede deel van de serie De Adviseurs. Overigens ging Klaver gisteren op sociale nieuwswebsite Reddit in gesprek met Nederlandse gebruikers van het platform. Tot zijn grote verbazing werd Klaver overspoeld met vragen (de Ask Me Anything telt meer dan zevenhonderd reacties).     

De stemwijzers vliegen ons om de oren. Website Sargasso telde er ruim veertig (meer dan het aantal verkiesbare partijen). NRC-redacteur Thijs Niemantsverdriet nam een ochtend een aantal van die stemhulpen onder de loep. „Het gevoel waar ik mee achterbleef was: hier is wél van alles mis mee.”

Om een aantrekkelijke leefomgeving te realiseren, moet veel werk worden verricht. Steeds vaker wordt gepleit voor het herinvoeren van een ministerie voor ruimtelijke ordening. Een stap in de goede richting, maar niet genoeg, schrijft een multidisciplinaire groep experts op het gebied van ruimtelijke ordening. De groep wil terugkeren naar een samenhangend ruimtelijk rijksbeleid waarbij de nationale overheid weer verantwoordelijk is voor grote beslissingen over de buitenruimte.
 

WAT WIJ LUISTEREN: Het verkiezingscampagnelied voor Wopke Hoekstra. Geschreven door CDA-lid en fervent carnavalsliedjesschrijver Harry Wesselink. Een Twitteraar merkte op dat we de effecten van Wesselinks gezang niet moeten onderschatten. Deze zong in 2006 ‘Jan Peter regeert veel beter’ en we weten allemaal wie de verkiezingen toen heeft gewonnen...