8. Wat is apartheid? Vandaag exact 30 jaar geleden werd in Zuid-Afrika de apartheid afgeschaft. Maar wat betekent dit woord precies en hoe kwam de apartheid aan haar einde? Apartheid betekent letterlijk "staat van afscheiding" en wordt door Amnesty International gedefinieerd als "een geïnstitutionaliseerd regime van systematische onderdrukking en overheersing door één raciale groep over een andere raciale groep of groepen, met de bedoeling dat regime in stand te houden". Het woord apartheid evolueerde in het Afrikaans van het oorspronkelijke "afgezonderd zijn" tot het latere "afgescheiden zijn op grond van ras" in een politiek systeem. Dit politieke systeem, dat in 1948 in Zuid-Afrika werd ingevoerd toen de Nasionale Party, bestaande uit Afrikaners, aan de macht kwam, duurde tot 1991. In deze periode installeerde de heersende Afrikaner minderheid uit de Nederlandse koloniale periode een segregationistisch systeem dat de zwarte bevolking discrimineerde. De onder dit regime genomen maatregelen waren allen gericht op het vestigen van een blanke territoriale, politieke en sociale overheersing. Zo was er een wet die het mogelijk maakte de blanke bevolking in openbare voorzieningen (strand, toiletten, openbaar vervoer,...) te scheiden van de zwarte bevolking. Dit regime werd uiteindelijk in 1991 afgeschaft dankzij een combinatie van 3 factoren: - de druk die de internationale gemeenschap sinds het midden van de jaren zestig op de Zuid-Afrikaanse regering uitoefende (economische en financiële sancties, uitsluitingen);
- de strijd die werd gevoerd door de slachtoffers van de apartheid, en met name het ANC (Afrikaans Nationaal Congres) van Nelson Mandela; en
- een mentaliteitsverandering bij de blanke bevolking.
Hoewel het apartheidsregime is afgeschaft, blijft Zuid-Afrika tot op vandaag een van de meest ongelijke samenlevingen ter wereld. Volgens de laatste statistieken is 41,3 procent van de 25- tot 34-jarigen werkloos. Bij de 15- tot 24-jarigen stijgt dat zelfs tot een astronomische 63,3 procent. |