Lieve lezer,
In het Haags Kunstmuseum is een tentoonstelling te zien met werk van Léon Spilliaert en Dirk Braeckman onder de mooie titel ‘Nachtdieren’. Beide Belgen zijn dan ook nachtbrakers. Spilliaert omdat hij met maagpijn kampte die het in slaap soezen onmogelijk maakte, waarna hij door zijn woonplaats Oostende ging dwalen en die nachtelijke indrukken tekenend en schilderend verwerkte. Als fotograaf verkiest Braeckman de afzondering van de donkere kamer waar hij zijn foto’s ontwikkelt omdat hij zich daar op zijn werk kan concentreren, zo staat het in een muurtekst. Afgaand op zijn letterlijk duistere werk, zou het me niet verbazen als hij de afzondering van de nacht sowieso verkiest boven die van de dag.
Denken dat de kunstenaar en het gemaakte werk samenvallen doet meestal één van de twee tekort. Maar hier durf ik dat wel aan – omdat we allemaal doorwaakte nachten kennen, maar die ervaring overdag vaak niet meer oproepbaar is. Wel bij deze kunstenaars: Spilliaert bijvoorbeeld laat knap zien hoe bekende aangezichten zoals gebouwen door de nacht vervreemden, waardoor er alle ruimte is er allerlei angsten op te projecteren. Zijn Oostende kent net als een koortsdroom geen begrenzingen meer: waar je overdag door een stad navigeert, ontstaat ’s nachts de mogelijkheid erin te verdwijnen.
Bij Braeckman zie je stilte. Ik herken in die beelden het idee dat als je 's nachts werkt, niemand je kan storen, hoewel ook duidelijk is dat het geleende tijd is die als vermoeidheid wordt terugbetaald.
Hoeveel uur ik naar The Sopranos heb gekeken, terwijl ik beter iets anders had kunnen doen (slapen, etc.), wil ik niet weten. Genoeg in ieder geval om tot de doelgroep te horen van het tweeluik Wise Guy, waarin de bedenker van de kwarteeuwoude serie, David Chase, over het maakproces vertelt. The Sopranos is een wereld op zich, zoiets waarvan je houdt en waarvan je niet kunt voorstellen dat het anders had kunnen zijn – of niet zou bestaan. Maar Chase baseerde de locaties, plot en karakters op zijn eigen jeugd – het blijkt een hyperparticulier verhaal te zijn.
De serie wordt voortgestuwd door de schijnbare tegenstelling dat Tony Soprano gehard crimineel is én een psycholoog bezoekt. De schrijvers die aan het woord komen analyseren dat het personage door introspectie nog beter in staat is om te functioneren – het blijkt een mensenjob – als crimineel. De Chase en andere schrijvers verwerken allerlei aspecten van hun eigen leven in de verhalen – het is alsof zij op de divan liggen en de indrukken die het leven achterlaat willen verwerken.
Wie er echt aan onderdoorgaat is acteur James Gandolfini die de rol van Tony speelt. Of leeft. Op archiefbeelden (de man overleed in 2013) vertelt hij dat hij woede voor de camera wist op te roepen door nachtenlang amper te slapen. Net als bij Spilliaert en Braeckman blijkt ook hier dat de nacht niet alleen neemt, maar ook geeft.
Wat je ook doet met de nacht – heb een fijne,
Jorne Vriens
Chef Kunst |
|
| Column: Gaten in mijn vroegste overtuiging |
| Tekst: Michiel Cox | Beeld: Jeltje de Koning | Leestijd: 3 minuten |
|
| |
Hard//hoofd is het onafhankelijke literaire magazine met de meeste abonnees! Ontdek, net als 2.100 anderen, ook de stemmen die de toekomst van het literaire veld gaan bepalen.
Schrijf je nu in als abonnee voor slechts €2,50 per maand en ontvang in maart je eerste magazine. Zie hierboven de cover van ons laatst uitgegeven magazine. |
|
| Steun Hard//hoofd en verzamel kunst. |
|
Onze kunstverzamelaars zorgen dat wij onze makers een vrije ruimte kunnen blijven bieden en hen optimaal kunnen ondersteunen. Als dank ontvangen zij gesigneerde kunstwerken van talentvolle kunstenaars. Eerdere kunstwerken waren van Jan Hoek, Nastia Cistakova, Raquel van Haver en Fenna Schilling.
Doe ook mee en steun nieuwe stemmen. Zeker in deze tijd. |
|
|
|
