Nieuwsbrief Archeologisch Depot 2016-4

Dit is de nieuwsbrief van het Provinciaal Depot voor Bodemvondsten Overijssel. Elke drie maanden berichten wij u over nieuwe archeologische aanwinsten en ontwikkelingen in Overijssel. Meer informatie over het depot via http://depot.overijssel.nl/.

Bij een opgraving van de AWN bij Huis Gerner te Dalfsen is deze wijnfles uit omstreeks 1750 gevonden. De geschiedenis van de fles als verpakkingsmiddel is relatief jong. Hoewel er al heel lang flesvormige voorwerpen werden geblazen, deden die dienst als karaf op tafel. De fles werd vooral gebruikt in herbergen en taveernen of bij zeer welgestelden als decoratie.

Voor het blazen van de flessen werd geen mal gebruikt, hierdoor liepen de inhoudsmaten uiteen. Het oudste type fles is de ‘onion’. Zoals de naam al doet vermoeden was deze fles uivormig. Deze flessen hadden als nadeel dat ze tijdens transport veel ruimte innamen in de wijnkist. Het gevolg hiervan was de ontwikkeling van de ‘mallet’, een meer cilindrische fles. Door de flessen af te sluiten met een kurk konden ze liggend worden vervoerd. De wijnfles hiernaast van Huis Gerner valt ook onder deze categorie.
Tekst: Marlyn Everink en Wietse van Veen, Saxion Hogeschool.

Â

Â

Als een archeologisch onderzoek is afgerond, worden de vondsten en de documentatie overgedragen aan het provinciaal depot. Het depot heeft drie projecten ontvangen van Archeologisch Adviesbureau RAAP:

De Steenbrei, Vasse, gemeente Tubbergen

Westwal / Markstraat, Ootmarsum gemeente Dinkelland

Oude Aalderinkskamp/ Hemmelhorst, gemeente Borne

Â

Bij een opgraving in Vasse zijn sporen en vondsten aangetroffen van graven met bijgiften uit het Laat Neolithicum (2850 - 2000 voor Christus) en de Bronstijd. Ook kwamen er restanten van een herenhof uit de Merovingische tijd aan het licht. Bijzondere vondsten zijn onder andere een standvoetbeker, klingmessen, een Merovingische munt, schotelfibula en een met zilver ingelegd beslagstuk.

De archeologische opgraving werd in juni 2012 en oktober 2014 in opdracht van de gemeente Tubbergen uitgevoerd door RAAP Archeologisch Adviesbureau in verband met de ontwikkeling van de woningbouwlocatie De Steenbrei 3 te Vasse.

Foto: Met zilverdraad ingelegd beslagstuk

Â

Â

AWN (Vereniging van Vrijwilligers in de Archeologie) afdeling Twente heeft in de afgelopen 37 jaar een akker in de omgeving van Mander (gemeente Tubbergen) systematisch afgezocht op vondsten van Neanderthalers. In 2016 konden drie afslagen gemaakt van vuursteen aan de AWN-collectie worden toegevoegd. De determinatie werd gedaan door specialist Marcel Niekus uit Groningen. De ouderdom van de artefacten is tussen de 45.000 en 65.000 jaar. Het gaat daarbij om de oudste cultuur-historische voorwerpen van de provincie Overijssel. Â
Tekst: D. Schlüter.

Â

Â

In de jaren ’30 van de vorige eeuw werd uit de rivier de Waal bij het plaatsje Grave dit schild naar boven gehaald. Het is in bezit van de Deventerse mw. Den Exter van den Brink, wiens grootvader het schild destijds had opgebaggerd. Wat het precies was, wilde ze weten toen ze langs kwam op het depot. Een aantal archeologen heeft zich erover gebogen en kwam al snel tot de conclusie dat het niet heel oud kon zijn. De herkomst is waarschijnlijk Azië, wellicht Indonesië en waarschijnlijk te dateren in de 19e eeuw.  Het is waarschijnlijk in Nederland terecht gekomen als souvenir. Maar waarom het in de Waal terecht is gekomen?

Â

Mens & Mammoet

In de dependance van het Stadsmuseum Hengelo aan de Marktstraat 19 in Hengelo is voor jong en oud de expositie `Mens & Mammoet' ingericht. De presentatie omvat een groot aantal archeologische voorwerpen en fossielen, inclusief resten van dieren waar Neanderthalers 50.000 jaar geleden jacht op maakten. Eén van de topstukken is een vuistbijl van de Neanderthalers die door toeval werd gevonden op het bedrijfsterrein van Hengelo naast het Twente-Rijnkanaal. De tentoonstelling heeft ook kinderen veel te bieden aan activiteiten en bewegende beelden. Open op woensdag- en zaterdagmiddag van 14.00-16.30 uur tot en met 18 januari 2017, entree 2,50 euro voor volwassenen.

Â

Palmyra, stad van duizend zuilen in Deventer in museum De Waag

De tentoonstelling toont de Syrische stad door de eeuwen heen, van haar ontdekking door de Westerse wereld in de zeventiende eeuw, tot de recente dramatische gebeurtenissen die de stad wereldwijde bekendheid hebben gegeven. Aanleiding voor de tentoonstelling zijn de recente vernielingen door IS in de belangrijkste archeologische site van Syrië én de bijzondere band van die stad met Deventer. Meer dan drie eeuwen geleden liet de Deventer geleerde en burgemeester Gisbert Cuper (1644-1716) een kolossaal schilderij van Palmyra maken, dat het begin markeert van een eeuwenlange fascinatie voor de mythische stad.Kijk voor meer informatie op de website van de expositie.

Â

Slag bij Ane in Museum Gramsbergen

Op 28 juli 1227 vond in de buurtschap Ane in de voormalige gemeente Gramsbergen de beruchte Slag bij Ane plaats. De aanleiding van deze slag is een vete tussen burggraaf Rudolf II van Coevorden en de Groningse prefect Egbert, die de hulp inroept van de Utrechtse bisschop. Het immense ridderleger met in haar gelederen beroemde ridders wordt door de Drentse boeren onder leiding van Rudolf II van Coevorden in de het moeras gelokt en verslagen. In de expositie zijn voorwerpen te zien die onlangs zijn opgegraven door RAAP Archeologisch Adviesbureau, waaronder een stijgbeugel en een kruisboogpunt uit de 13e eeuw. Kijk voor informatie op de website van Museum Gramsbergen.

Â

Archeologie van Nederland in het Rijksmuseum voor Oudheden

In de vaste tentoonstelling Archeologie van Nederland loopt u door 300.000 jaar Nederlandse geschiedenis aan de hand van 75 belangrijke archeologische vindplaatsen in Nederland zoals het Vorstengraf van Oss (700-550 v. Chr.), de zilveren Vikingschat uit Wieringen (ca. 850 na Chr.) en Krijn, de eerste Nederlandse Neanderthaler. Zie www.rmo.nl voor openingstijden.

Â

Archeologie op de kaart is een website waarmee je een archeologische tijdreis door Nederland maakt, bedoeld voor leerlingen en andere geïnteresseerden. Je kunt kiezen uit tien historische periodes in Nederland, van de tijd van Neanderthalers tot en met onze Moderne Tijd. Per periode worden de meest interessante archeologische voorwerpen belicht. Handig bij het voorbereiden van presentaties en werkstukken. Surf naar https://www.archeologieopdekaart.nl/ . (bron: www.rmo.nl)

In 1985 vond de AWN in een 15e eeuwse tonput van Kasteel Rechteren in Dalfsen dit kleine hoefijzer. De uiteinden zijn omgebogen tot punt en er zijn twee doorboringen in gemaakt. Aan deze gaten zijn platte zijstukken aangebracht, die met riemresten één geheel vormen. Het hoefijzer heeft waarschijnlijk als anti-slip ijzer gefungeerd onder een schoen of laars, om slippen op het ijs tegen te gaan. Een hoefijzer dat gebruikt werd door mensen dus!

Â

Deze nieuwsbrief wordt samengesteld door het Oversticht. U kunt uzelf eenvoudig aanmelden en afmelden.

Contact archeologisch depot: 06-54232004 of archeologisch.depot@oversticht.nl .

Aan de inhoud van deze nieuwsbrief kunnen geen rechten worden ontleend. Zetfouten voorbehouden. Copyright: Het Oversticht 2016.