Nieuwsbrief Archeologisch Depot 2017-1

Dit is de nieuwsbrief van het Provinciaal Depot voor Bodemvondsten Overijssel. Elke drie maanden berichten wij u over nieuwe archeologische aanwinsten en ontwikkelingen in Overijssel. Meer informatie over het depot via http://depot.overijssel.nl/.

Historische verenigingen en amateurarcheologen in de regio Twente kunnen voor vragen en advies voortaan contact opnemen met Albert Vissinga, tel. 038-4213257, mail avissinga@oversticht.nl . Hij werkt sinds februari 2017 bij Het Oversticht ter vervanging van Hans Oude Rengerink en adviseert de gemeenten Almelo, Borne, Dinkelland, Enschede, Haaksbergen, Hengelo, Hof van Twente, Oldenzaal, Tubbergen en Twenterand.

Raap Archeologisch Adviesbureau heeft zes projecten aangeleverd:

Palmyra, Deventer

De tentoonstelling Palmyra in Museum De Waag te Deventer loopt bijna ten einde! Tot en met 12 maart 2017 kunt u de tentoonstelling nog bezoeken. Brink 56 te Deventer, dinsdag t/m zondag 10.00 -17.00 uur.

T-Rex in town, Leiden

Het is officieel geen archeologie, maar alles wat oud is, is interessant toch? Trix, zoals Naturalis de Tyrannosaurus rex noemt, is waarschijnlijk vrouwelijk, werd 13 meter lang en woog zo’n 5000 kilo. Ze leefde zo’n 66 miljoen jaar geleden in het late Krijt in Noord-Amerika. U kunt kennis met haar maken in Museum Naturalis, Leiden, tot en met 5 juni 2017.

Opgegraven strijd, Den Bosch

Het Noord Brabants Museum in Den Bosch opende 28 januari 2017Â de expositie 'Opgegraven strijd' die aandacht besteed aan oorlog door de eeuwen heen. De nadruk ligt op de moderne oorlogen. Tot 14 mei 2017 te bekijken.

Onlangs aangeschaft door het provinciaal depot: Prehistorische, Romeinse en middeleeuwse fibulae uit de Lage Landen. Beschrijving en analyse van het gebruik en de betekenis van een archeologische vondstcategorie. Het boek bevat een nieuwe studie waarin kledingspelden centraal staan. Uniek is dat niet alleen museumcollecties en materiaal uit opgravingen zijn bestudeerd, maar ook verzamelingen van detectorzoekers. Het boek is geschreven door Stijn Heeren en Lourens van der Feijst, met bijdragen van Joost Martens, Adrian Roxburgh en Stefanie Hoss. Bestellen kan bij Spa Uitgevers.

Een hielbijltje uit de midden-of late Bronstijd, gevonden in de buurt van Ommen door T. Huisman.
Â
foto: T. Huisman

Een vroeg middeleeuwse mantelspeld, gevonden in de buurt van Dalfsen door B. van Heerde.
Â
foto: B. van Heerde

Ontdekt middels het Actuele Hoogtebestand Nederland en veldverkenningen bij de Archemerberg (Lemele); karrensporen, een groot celtic field (akker uit de ijzertijd) met daarbij enkele grafheuvels. Verder karrensporen en een klein celtic field bij Luttenberg door B. Terlouw.

Dank voor het melden!

Deze typische bijl noemt men een Rillenaxt. Het is een zijdelings afgeplat bijltje van graniet met een doorlopende groeve of ‘rille’. De bijl was in het bezit gekomen van de Gelderse Archeologische Stichting te Arnhem, die het stuk verwierf uit een collectie. Volgens hun gegevens zou de bijl in Dedemsvaart, gemeente Hardenberg, zijn gevonden. Derhalve werd de bijl in 1958 overgedragen door aan de Oudheidkamer Twente. De bijl heeft een lengte van 7,6 cm. Mogelijk is de groef gemaakt om de bijl makkelijker aan een steel te kunnen bevestigen.
Bijl met groef uit Dedemsvaart en bijl met gereconstrueerde steel

Â

Â

In de zomer van 2010 werd op het eeuwenoude bouwlandcomplex ten oosten van buurtschap Azelo, gemeente Hof van Twente, een opgraving uitgevoerd in opdracht van N.V. Nederlandse Gasunie door RAAP Archeologisch Adviesbureau. Bij de opgraving zijn diverse nieuwe vindplaatsen aangesneden.
Zo zijn op het centrale deel van de Azeler Esch nederzettingsresten uit de Midden Bronstijd gevonden en op een dekzandrug in het noorden van de opgraving resten van kampementjes (haardkuilen) uit het Midden Mesolithicum. De 14C-dateringen, een dendrochronologische datering en de typochronologie van het aardewerk wijzen er daarnaast op dat de bewoning vanaf de Midden of Late IJzertijd tot en met de Karolingische tijd waarschijnlijk zonder hiaten doorloopt.
Bijzonder in dit verband zijn de aangetroffen sporen op een dekzandrug in het noorden van de opgraving. Daar zijn behalve bewoningssporen ook twee crematiegraven uit de Vroeg Romeinse tijd gevonden, met een voor Twentse begrippen zeldzame bronzen mantelspeld. Er zijn sporen van vroeg-middeleeuwse bewoning gevonden. Waarschijnlijk verplaatste rond 900 na Christus de bewoning zich naar lagere gebieden langs de rand van de huidige es, naar locaties die tegenwoordig nog steeds bewoond zijn. Uit de periode daarna vinden we op de Azeler Esch alleen nog agrarische sporen, zoals perceelsgreppels, ploegsporen en esgreppels.

Naast de bewoningsgeschiedenis is meer bekend geworden over de vegetatieontwikkeling van het gebied, met name voor de periode Late IJzertijd t/m Merovingische periode. Het landschap transformeerde in deze periode van een heidevegetatie naar een landschap met meer bos. Een andere trend die uit de pollenanalyses kan worden afgeleid, is dat in de loop van de Romeinse tijd grasvegetaties ontstonden. Cultuurgewassen maakten telkens maar een klein deel uit van de pollensom.

Ook over de ontwikkeling van de Azeler Esch als bouwlandcomplex is meer bekend geworden. Onderzoek bevestigde dat de bolle akkers (akkerbedden) uit de Volle Middeleeuwen dateren. In deze fossiele cultuurlaag zijn pollen van diverse cultuurgewassen gevonden. In de laatste fase van de akkerbedden gaat het om rogge, tarwe, boekweit, hennep en mogelijk gerst. Bron: Raap-rapport 2395.Van Oale grond. Nieuwe vondsten op de Azeler Esch – G.Zielman, 2013.
bronzen mantelspeld, vroeg Romeins( 12 vC - 70 nC)

Â

Â

Deze nieuwsbrief wordt samengesteld door het Oversticht. U kunt uzelf eenvoudig aanmelden en afmelden.

Contact archeologisch depot: 06-54232004 of archeologisch.depot@oversticht.nl .

Aan de inhoud van deze nieuwsbrief kunnen geen rechten worden ontleend. Zetfouten voorbehouden. Copyright: Het Oversticht 2017.