december 2019

bekijk deze nieuwsbrief in uw browser

jaargang 11, nummer 4


Beste lezer,
 
Dit is de nieuwe Nieuwsbrief Terminologie, waarin u informatie vindt over actuele zaken op terminologiegebied, zoals nieuws en evenementen. Eerdere nieuwsbrieven vindt u hier.

Reacties en tips zijn welkom. Als u deze nieuwsbrief niet meer wilt ontvangen, kunt u zich als volgt uitschrijven: klik op de link 'inschrijving of gebruikersprofiel bijwerken' onderaan in deze nieuwsbrief. U ontvangt een e-mail met een link om uw voorkeuren bij te werken. Klik op deze link, vink 'Terminologienieuwsbrief' uit en klik op 'voorkeuren bijwerken' om te bevestigen.

Vriendelijke groet,
Het redactieteam van het INT

Contact: Dirk Kinable
+31 (0)71 527 24 89
dirk.kinable@ivdnt.org
www.ivdnt.org

Inhoud
 

Terugblik
Nieuws
Tools en bronnen
Uitgelichte term
Berichten van NL-Term
Agenda (zie ook ivdnt.org)

Terugblik

 

Lorentz workshop: 4-8 november

 

Voor wetenschappelijke vier- of vijfdaagse workshops kan men in Nederland een beroep doen op het Lorentz Center. Dit centrum is in Leiden gevestigd in het Bio Science Park bij de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Ook haar naam ontleent deze instelling aan de Leidse natuurkundige en nobelprijswinnaar Hendrik Lorentz (1853-1928) maar de instelling staat behalve voor de bètawetenschappen evenzeer open voor disciplines uit de gamma- en alfawetenschappen.

The Future of Academic Lexicography
Het INT benutte deze mogelijkheid om een week met lezingen en discussies te organiseren rond het thema: The Future of Academic Lexicography: Linguistic Knowledge Codification in the Era of Big Data and AI. Van 4 tot 8 november richtte een internationaal gezelschap van ruim 55 lexicografen, taalkundigen en computerlinguïsten zich op de stand en toekomst van de academische lexicografie. Uit de waaier onderwerpen signaleren we projecten als ELEXIS, het gebruik van distributionele semantiek en technieken als 'word embeddings' die kunnen helpen bij de woordbeschrijving en verzameling van gerelateerde woorden, de inrichting van lexicografische projecten onder invloed van nieuwe technologie, crowdsourcing en de rol en status van wetenschappelijke woordenboeken (voor een algemeen verslag zie: Neerlandia 04, jaargang 123, 2019). Direct relevant voor de gespecialiseerde lexicografie was de terminologische invalshoek van Els Lefever (UGent). Haar lezing bood inzicht in onderzoek dat de Gentse afdeling LT3 verricht naar de mogelijkheden van automatische term- en conceptextractie om termbanken en taaltools te creëren en te updaten.

Automatische termextractie
Globaal heeft dergelijk onderzoek voor automatische termextractie betrekking op een aantal opeenvolgende fases. Initieel wordt de termverzameling opgebouwd in drie stappen: de verzameling van domeinspecifieke, gespecialiseerde teksten, de selectie van kandidaattermen door taalkundige voorbewerking (tekstsegmentering in tokens, woordsoorttoekenning) en statistische filtering van de termkandidaten. De statistische filtering berekent door vergelijking met een algemeen referentiecorpus- of lexicon de waarschijnlijkheid dat een woord een term is ('termhood') en ook de mate van samenhang tussen woorden om multiword termen te identificeren ('unithood'). Deze combinatie van een taalkundige én statistische, of 'hybride' aanpak heeft de voorkeur omdat ze tekortkomingen opvangt die aan beide werkwijzen afzonderlijk eigen zijn, zoals onder meer overgeneratie van 'termen' door louter linguïstisch alle woordsoortpatronen te matchen dan wel louter statistisch te veel n-grams als termen te beschouwen. Niettemin resulteert automatische termextractie niet in perfectie en blijft menselijke evaluatie nodig. Geldt dit voor eentalige automatische termextractie, dan worden de uitdagingen bij tweetalige extractie nog complexer.



Taxonomie
Ook de fase na de initiële termextractie vergt intensief onderzoek. De gegenereerde, vlakke termverzamelingen moeten taxonomisch worden gestructureerd. Manueel ontologieën ontwikkelen is moeizaam en ook hier is automatisering noodzakelijk. Om verbanden tussen bovenliggende (hyperonieme) en onderliggende (hyponieme) begrippen te detecteren kunnen verschillende middelen worden ingezet. Daartoe behoren bestaande gestructureerde semantische informatiebronnen zoals Wordnet maar ook technieken zoals reguliere expressies, die zoeken naar lexicaal-semantische patronen (types als 'grondstoffen, zoals steenkool, …, ijzererts'), en morfo-syntactische structuren waarmee hyperoniemenrelaties detecteerbaar zijn (bijvoorbeeld 'onderhoudscontract' - 'contract'). Ook kwantitatieve methodes zijn inzetbaar zoals het model voor word embeddings waarmee men de semantische verwantschap tussen termen berekent op basis van frequenties van woorden en hun gezamenlijk voorkomen in contexten.

Natural Language Processing
Dit terminologische onderzoek is mede geïnspireerd door technieken gangbaar in Natural Language Processing en Kunstmatige Intelligentie. Ook verricht de Gentse onderzoeksgroep vanuit de geschetste computationele invalshoek onderzoek in het kader van specifieke projecten. Relevant in dit opzicht is een onderzoek voor de ontwikkeling van een pipeline die geschikt is voor meertalige automatische termextractie uit vergelijkbare corpora. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de tool Hamlet (Hybrid Adaptable Machine Learning approach to Extract Terminology) die een door data-annotatie ontwikkelde standaard hanteert voor termidentificatie.



Medische terminologie
Ook op het vlak van medische terminologie wordt machine learning ingezet. Te vermelden zijn onderzoek naar de semi-automatische structurering van patiëntendossiers volgens de codes van de medische SNOMED-ontologie, en automatische extracties voor termen en definities die de communicatie tussen arts en patiënt kunnen bevorderen. Het onderzoeksterrein beslaat daarmee zowel de professionele medische taal als het lekenregister.

Bekijk alle foto's van de workshop op Flickr.

TiNT 2019: "kiezen voor Nederlandse vaktaal?!"

TiNT staat voor Terminologie in het Nederlandse Taalgebied. Het is een jaarlijks terugkerend evenement dat een breed forum biedt voor wie geïnteresseerd is in de terminologie. Het thema van dit jaar werd afgestemd op het actuele onderwerp van de dominante invloed van het Engels op onze samenleving. In de media is de discussie daarover alomtegenwoordig, maar ook in de terminologie is men zeer bekend met het verschijnsel van 'domeinverlies' als gevolg van de verengelsing.



Engels in het hoger onderwijs
Een plenaire lezing stelde deze thematiek centraal vanuit een juridische en taalpsychologische optiek onder de titel "Overvloedig Engels in het hoger onderwijs: de wrange oogst". Em. prof. dr. A. de Groot documenteerde hoe zich de noodzaak opdringt om standpunten en beleid te bepalen. Juridisch immers blijkt dat een van de grote drijfveren achter deze ontwikkeling, de verengelsing van het hoger onderwijs, niet conform is met de Nederlandse wetgeving. Art. 7.2. WHW (Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek) stelt als hoofdregel dat onderwijs en examens in het Nederlands plaatsvinden maar staat in enige situaties een andere taal toe, zoals "indien de specifieke aard, de inrichting of de kwaliteit van het onderwijs dan wel de herkomst van de studenten daartoe noodzaakt". Ook art. 1.3 WHW bepaalt dat instellingen voor hoger onderwijs zich wat betreft Nederlandstalige studenten "mede op de bevordering van de uitdrukkingsvaardigheid in het Nederlands richten".



Ook taalpsychologisch onderzoek leidt tot kritische resultaten. Aantoonbaar zijn bijvoorbeeld de aanzienlijk langere tijd die nodig is voor het lezen en bestuderen van Engelstalige teksten, de lagere scores bij testvragen op het vlak van geheugen of begrip, alsook uiteenlopende communicatieve beperkingen, vaak ook bij hoogopgeleiden.

Financiering
In de motieven van instellingen om Engelstalig onderwijs aan te bieden blijft volgens A. de Groot het belangrijkste vaak ongenoemd: de bekostigingssystematiek voor universiteiten. Het aanbieden van volledig Engelstalig onderwijs laat toe om met internationale studenten die over een vereist minimumniveau voor Engels beschikken, een onuitputtelijke nieuwe bron aan te boren. In Nederland betreft deze verengelsing reeds drie op vier masters en bijna één op drie bachelors. Ook bij 'tweetalige' opleidingsroutes blijkt de positie van het Nederlands bij nadere analyse soms beperkt.

Intussen wordt de hoofdregel in de wet overschaduwd door de uitzondering die ze voorziet. In tal van opzichten dienen zich echter de nadelen en risico’s aan, zowel wetenschappelijk en maatschappelijk als op taalvlak. In dit laatste opzicht ontstaan beperkingen onder meer op het vlak van uitdrukking, begrip en denken door zwakkere beheersing van het Engels bij een grote instroom van personen die ongebalanceerd tweetalig zijn, maar ook door het verlies van Nederlandse taalvaardigheid.

Een wending in dit proces is mede afhankelijk van ontwikkelingen op het vlak van wetsartikelen en een recente beleidsaanbeveling voor minder studentgebonden financiering.

Werkgroepen
Na deze analyse van een aantal oorzaken en gevolgen van verengelsing kwamen vervolgens ook de deelnemers van de TiNT-dag zelf aan zet in specifiek terminologische optiek.



Daartoe werden drie werkgroepen opgezet die de stadia behandelen die terminologen/vertalers doorlopen wanneer ze voor een nieuw begrip een passende Nederlandse (voorkeurs)term moeten voorstellen. Telkens introduceerden twee werkgroepleiders het thema en lieten ze de deelnemers enkele concrete voorbeelden bespreken.

Nadat in Werkgroep 1 de basis werd gelegd voor terminologische begripsomschrijving en -definiëring, sloot Werkgroep 2 direct aan bij de taalproblematiek met het thema "Termbepaling: Bestaat hier wel een Nederlandse term voor?" De vraag is vooral zinvol wanneer de Engelse term in de eigen organisatie tot stand komt of wanneer voor een term van buitenaf een voorstel tot vernederlandsing moet worden getoetst of aangereikt. Daarvoor moet men geschikte bronnen raadplegen en principes hanteren zoals keuze van doorzichtige termen, analogie met bestaande termen, het voorkomen van verwarring met al bestaande termen, kritische aandacht voor de samenstellende delen enz. Werkgroep 3 ging nader in op de keuzekwestie "Termvariatie: Welke term is nu de beste?". Uitgaande van de Engelse term en de bijbehorende conceptomschrijving, dient men daarbij criteria toe te passen als de beste conceptdekking bij vertaling in het Nederlands, het doelpubliek en register, de eisen van de opdrachtgever, tekstcohesie en taalkundige argumenten.

Expertisecentrum Nederlandstalige Terminologie
Aan het programma en de organisatie van deze TiNT-dag bood ook het Instituut voor de Nederlandse Taal medewerking. In dat verband ging directeur Frieda Steurs in op de werking en taken van het Expertisecentrum Nederlandstalige Terminologie (ENT).



Na afloop van de werkgroepen lichtte F. Steurs tijdens de algemene terugkoppeling toe op welke wijze het instituut en het ENT kunnen bijdragen aan de besproken thema’s. In het schrijven van definities zijn een aantal taalkundigen gespecialiseerd voor lexicografische en terminologische projecten. Taalvariatie vervolgens registreert het instituut zowel geografisch als naar register, van eerder technisch of specialistisch taalgebruik tot de meer alledaagse woordenschat. Termcreatie valt binnen de belangstellingssfeer van het neologismenproject.

Traditioneel bood de TiNT-dag ook ruim gelegenheid voor contact en netwerken.

Nieuws

 

Termraad Nederlands

 

Op 25 oktober 2019 werd in Brussel de overleggroep Termraad Nederlands opnieuw geactiveerd. De Termraad beoogt samenwerking tussen vertegenwoordigers van de volgende instanties: Nederlandse (ver)taaldiensten van de EU-instellingen, terminologen/vertalers van de Nederlandstalige (ver)taaldiensten van de Nederlandse, Belgische en Vlaamse overheden, de Nederlandse Taalunie en het Instituut voor de Nederlandse Taal. Doel van de samenwerking is terminologische afstemming. Meer in het bijzonder houdt dit vooral in dat terminologische vragen worden behandeld die zich voordoen in de praktijk van de deelnemende diensten en dat proactief overleg over terminologie plaatsvindt evenals terminologieharmonisering op de verschillende overheidsniveaus. In dit verband is zeker de terminologie in multilaterale verdragen relevant. Zo'n twee tot drie keer per jaar moet een multilateraal verdrag vertaald worden, vaak uit de VN-hoek. Ook de volgende aandachtspunten werden als stof voor overleg geselecteerd: de keuze voor een Nederlandse dan wel Engelse afkorting van internationale organisaties, onderwijsterminologie mede op grond van de verschillende organisatie van het onderwijs in Nederland en Vlaanderen, en Nederlandse namen en afkortingen van nieuwe EU-fondsen en -programma’s.

Resultaten
De Termraad voert geen officieel mandaat uit maar ziet zich als een praktische werkinstantie die overlegt met zoveel mogelijk belanghebbenden. Getracht wordt om resultaten te boeken in de vorm van afspraken, aanbevelingen of loutere beschrijving. Deze resultaten worden gepubliceerd op de website van de Termraad en opgenomen in databanken zoals IATE. De overleggroep komt regelmatig samen, soms via videoconferentie, om te beginnen één of twee keer per jaar.

VAKKI-symposium

Op 6 en 7 februari 2020 organiseert de Finse VAKKI Communication Research Association (University of Vaasa) haar jaarlijkse symposium. De 40ste editie heeft als thema 'Communicatie in de werkomgeving' en is het derde symposium in een reeks. Het symposium hanteert een indeling in werkgroepen waarvan een terminologisch is georiënteerd en in samenwerking met de European Association for Terminology wordt georganiseerd: EAFT Workshop 2020. Terminology work and terminology at work. Terminologie is immers een wezenlijk onderdeel van professionele communicatie. In de werkgroep zijn dan ook uiteenlopende invalshoeken mogelijk voor terminologiewerkzaamheden, terminologisch onderzoek of methoden in een werkgerelateerde context. Meer informatie vindt u hier.

Deutscher Terminologie-Tag e.V.

Tweejaarlijks organiseert DTT een symposium dat in 2020 van 19 tot 21 maart plaatsvindt in Mannheim onder de titel „Terminologie: Industrie, Information, Intelligenz“. Hoofdthema’s zijn terminologie in de industriële praktijk, terminologie en machinevertaling, kennissystemen in terminologiebeheer, en terminologie en zoekmachines. Binnen de praktijkgerichte invalshoek van het symposium passen ook de lesprogramma’s die worden aangeboden over kernaspecten van het terminologiewerk zoals definiëren, systemen voor termbeheer, de toepassing binnen de ondernemingsafdelingen, en taxonomieën. Ook wordt een informatiebeurs georganiseerd waarop vakliteratuur en software worden voorgesteld.

Herziene terminologiestandaarden van ISO

In de terminologie laten zich verschillende stromingen en ontwikkelingen onderscheiden. Toch dankt de discipline haar vermogen tot indringende beschrijving van vaktaal en conceptuele werkelijkheid voor een groot deel aan uniformering op het vlak van het begrippenapparaat, analysemethodiek, wijze van projectontwikkeling en computationele verwerking van termdata. In belangrijke mate is deze onderbouwing te danken aan de systematiseringsactiviteiten van ISO (International Organization for Standardization). Binnen deze wereldwijde federatie van nationale standaardiseringsinstanties is voor terminologie het technische comité TC 37 'Language and Terminology' actief. Het bestaat uit vijf subcommissies waarvan vooral de eerste drie terminologiestandaarden publiceren. Een overzicht kan u hier raadplegen. ISO-standaarden worden periodiek gereviseerd en zijn tegen betaling verkrijgbaar. Ook in 2019 zijn een aantal edities herzien. Het betreft: ISO 1087 (Terminology work and terminology science — Vocabulary), ISO 12620 (Management of terminology resources — Data category specifications) en ISO 30042 (Management of terminology resources — TermBase eXchange (TBX)).

Terminology and e-dictionaries

De steeds verdere ontwikkeling van het internet houdt mogelijkheden maar ook uitdagingen in voor digitale informatiebronnen. Toegankelijkheid, uitbreidbaarheid en uitwisselbaarheid zijn sleutelbegrippen waaraan hun data moeten voldoen. Terminologiebronnen vormen in dit opzicht geen uitzondering. Het internationale tijdschrift Terminology heeft daarom een themanummer uitgebracht over de vraag hoe vooral in het kader van internetontwikkelingen als Linked Open data en het Semantische Web, informatie van terminologiebronnen kan worden gebruikt en geïntegreerd in elektronische woordenboeken.

De problematiek is veelzijdig. Een eerste casus gaat in op de modernisering van de Europese termbank IATE als een systeem dat gegevens kan leveren aan vertaaltools. Een methode om met terminologische woordenboeken en parallelle corpora een Catalaanse IATE-versie te vervaardigen, is het onderwerp van de tweede bijdrage. Het derde artikel rapporteert over eLex2, een elektronische woordenboekapplicatie voor juridische terminografen en vertalers. Het systeem voorziet in een aantal deelwoordenboeken in functie van de verschillende behoeften in de opeenvolgende vertaalfases en wordt na het prototype doorontwikkeld tot een webapplicatie. De vierde studie brengt de terminologische kennisbank EcoLexicon voor het voetlicht die gegevens integreert, hergebruikt, en toegankelijk maakt uit verschillende bronnen, onder meer taalkundige zoals corpora, terminologische als termbanken en encyclopedische als DBpedia. De auteurs van de laatste bijdrage bespreken het belang en de bouw van conceptuele systemen voor terminologische woordenboeken.

Vaktijdschrift edition

Van het digitale edition - Die Fachzeitschrift für Terminologie zijn in 2019 opnieuw twee afleveringen verschenen.

Het juninummer staat in het teken van terminologie in de beroepspraktijk. Zo peilt G. Löckinger naar de eigenschappen die technische schrijvers van terminologische naslagwerken verwachten. Uit empirisch onderzoek met vragenlijsten komt het beeld naar voor van een schrijfproces waarbij, op termijn, data-invoer en geavanceerde opvraagmogelijkheden (productcategorie, talen, …) een zoekproces activeren in een digitale, actuele termen- en tekstenbank. De bijdrage van Michael Bochmann-Tao licht het belang toe van termenlijsten en termbeheer voor de localisering van computerspellen. Dergelijke speltermen hebben betrekking op de vele spelelementen (voorwerpen, handelingen …) volgens het thema van het spel. Vertalingen moeten passen binnen de beperkte tekstvelden en afgestemd zijn op 'immersie' van de speler in de spelsfeer en voor nieuwe termen zijn ook de criteria van ISO 704 relevant. Het verslag vervolgens van N. Fischer en V. Krämer beschrijft een complex terminologieproject binnen een groot bedrijf. Het documenteert klassieke elementen in zo’n context: uitvoerige reflectie binnen het terminologenteam in functie van de bedrijfsbehoeften, motivering van stakeholders en fondsverwerving binnen het bedrijf, gefaseerd projectmanagement en bedrijfsbrede instructie, met feedback vanuit gebruikstests. Christoph Stoll tenslotte gaat nader in op terminologiesystemen die aan conferentietolken automatische ondersteuning bieden voor simultaanvertaling (CAI-tools) en hun invloed op het werkproces. Zo bevatten systemen intussen vaak functionaliteiten voor onder meer opslag van glossaria, termextractie, het delen van teksten met collega’s of snelle zoekacties in de tolkcabine.

Het decembernummer is gewijd aan begripssystemen en hun weergave. Naar aanleiding van de herwerking van de norm DIN 2331 pleit P. Drewer ervoor dat terminologiebeheer ook het ontwerpen van conceptsystemen moet inhouden. In vergelijking met de louter individuele beschrijving van termen in termbanken zorgen ze niet alleen voor een grote inzichtelijke meerwaarde voor de domeinkennis, maar ook zijn concepten met hun onderlinge relaties nodig voor technische toepassingen zoals zoekmachineoptimalisatie (Search Engine Optimalization - SEO) en Kunstmatige Intelligentie. A. North onderzoekt overeenkomsten en verschillen tussen de praktijk van de zoekmachineoptimalisatie en termbeheer. Ook SEO identificeert lexicale elementen in gespecialiseerde woordvelden en organiseert deze informatie in hiërarchische, semantische netwerken. Waar echter de terminologie zich primair richt op voorkeurstermen van domeinexperts, maakt SEO evenzeer gebruik van synoniemen van internetgebruikers, wanneer die de vindbaarheid van een webpagina vergroten. D. Reineke en L. Romary gaan nader in op de data-uitwisseling tussen terminologische bronnen en kennissystemen en belichten daarvoor de conversiemogelijkheden tussen de respectievelijke standaarden TermBase eXchange (TBX) en Simple Knowledge Organization System (SKOS). Beide hanteren namelijk conceptgebaseerde datamodellen. De slotbijdrage van N. Keller bespreekt de voor- en nadelen van een commerciële applicatie van SDL voor webgebaseerd terminologiebeheer.

The Bloomsbury Companion to Language Industry Studies

In november verscheen deze brede verzameling artikelen over kernthema’s van de taalindustrie. Daartoe behoren vertalen, tolken, machinevertaling, redigeren en taaltechnologie. Van Lynne Bowker noteren we een bijdrage die ervoor pleit om het belang van terminologiebeheer te verduidelijken door de banden tussen academisch onderzoek en industrie te verstevigen. In de taalindustrie is terminologie vaak eerder geïntegreerd in een vertaaltool of een onderdeel van een werkproces, maar een transparantere relatie tussen terminologisch onderzoek en de praktijk van de industrie kan wederzijds voordeel opleveren. Corpus-gebaseerde benaderingen of automatische termextractie vormen hier voorbeelden. Omgekeerd kan de praktijk onderzoekers informeren over nieuwe samenwerkingsverbanden zoals vormen van crowdsourcing, of situaties en behoefte aan informatiecategorieën bij termbeschrijvingen.

Introductie in medische terminologie

Terminologie heeft vooral betrekking op specialistisch taalgebruik. Dat neemt niet weg dat ook aan drempelverlagende publicaties behoefte bestaat. Een van de vakgebieden waarvoor dit geldt, is de medische terminologie. Zo selecteert een boekbespreking van de Best Books Hub (2019) niet minder dan 5 Engelse publicaties die introduceren in de vorming en bestanddelen, de spelling, het gebruik of het memoriseren van medische termen. In het Nederlandse taalgebied kunnen dergelijke werken onder meer van nut zijn voor vertalers van Engelse medische teksten. Ook illustreren ze mogelijkheden voor equivalente literatuur op de Nederlandstalige boekenmarkt. Te denken valt aan leerboeken of naslagwerken bestemd voor een breder scala aan opleidingen van medisch secretariaat tot beroepen in de zorg, geneeskunde of farmacie.

Tools en bronnen

 

Webinar: Getting value out of your Excel glossaries

Excelsheets worden vaak gebruikt om termenlijsten samen te stellen, door vertalers zelf of door opdrachtgevers om glossaria aan te leveren aan vertalers. Toch is het goed zich te realiseren dat deze spreadsheets vooral zijn ontwikkeld voor de verwerking van cijfermateriaal en dat voor hun mogelijkheden als technisch hulpmiddel voor terminologie een aantal beperkingen gelden. Zwakke punten zijn onder meer problemen bij gelijktijdige data-invoer door verschillende gebruikers, verwijzingen naar andere ingangen en tussen kolommen onderling, de vaak onoverzichtelijke lengte van een rij bij termequivalenten in verschillende talen, opname van illustratiemateriaal enz. Als men Excelsheets gebruikt, is het daarom goed om van meet af aan vaste criteria te volgen. Een aantal hiervan bespreekt Kara Warburton in haar webinar: conceptoriëntatie, vormvereisten voor termen, vereiste informatiecategorieën, uniforme informatieweergave, één dataelement per cel enz. Op deze manier kan men later toch een automatische conversie uitvoeren naar een van de terminologiebeheersystemen die voorzien in de import van Excelsheets: TermWeb (Interverbum Tech), LookUp (D.O.G.), SDL MultiTerm enz. Om overzicht te houden over omvangrijke terminologieverzamelingen die verspreid zijn over verschillende vakgebieden, klanten, projecten e.d. is een professioneel terminologiebeheersysteem uiteindelijk wenselijk.

Uitgelichte term

 

oratorium

“Händels Messiah is in de kerstperiode het meest gewaardeerde oratorium”, staat op de website kerst-concerten.nl. Een oratorium is een niet-geënsceneerd uitgevoerd muzikaal drama, meestal met een religieus onderwerp. Het woord oratorium komt uit het Latijn en betekende oorspronkelijk ‘bidvertrek, ruimte waar men bidt’. De bron van de muziekterm ligt bij de in 1556 in Italië gestichte geestelijke vereniging van de heilige Filippo de Neri. Neri kwam met zijn volgelingen bijeen in twee oratoria in Rome, waar zijn preken werden opgeluisterd met religieuze muziek. Nieuw aan het soort muziek was dat men er emoties mee wilde opwekken, net als in de opera. De muziek werd uiteindelijk vernoemd naar de plek van opvoering.

Meer muziektermen op ivdnt.org

Berichten van NL-Term

 

Publicaties NL-term


Tot nu toe publiceerde NL-Term de lezingen die gehouden werden tijdens de jaarlijkse TiNT-dag in artikelvorm in een bundel uitgegeven bij Academia Press in Gent (B). NL-Term heeft besloten deze publicatievorm te wijzigen. De laatste TiNT-bundel die op deze wijze gepubliceerd is, is de in 2019 gepubliceerde bundel van TiNT-dag 2018. Vanaf nu wordt de bundel digitaal gepubliceerd op de website van NL-Term. Iedere vijf jaar zal er een bloemlezing uit deze digitale bundels worden gepubliceerd in boekvorm, eventueel aangevuld met andere interessante artikelen.

TiNT 2020

In 2020 herdenkt de stad Brugge dat Simon Stevin 400 jaar geleden is overleden. Simon Stevin is van grote betekenis geweest voor de Nederlandstalige terminologie. In aansluiting hierop zal TiNT 2020 plaatsvinden in Brugge. NL-Term is in gesprek met de stad Brugge om de TiNT-dag in te passen in de herdenkingsfeestelijkheden rond Simon Stevin. TiNT 2020 zal plaatsvinden in het najaar van 2020. Meer informatie volgt.

Simon-Stevinpenning

Een van de doelstellingen van NL-Term is het bevorderen van de bekendheid van het vakgebied (= Nederlandstalige terminologie en vaktaal) en het belang ervan binnen het Nederlandse taalgebied. In het kader hiervan heeft NL-Term een penning, de Simon-Stevinpenning, laten ontwerpen voor toekenning aan een persoon met grote verdiensten voor de Nederlandstalige terminologie en vaktaal. De penning is vernoemd naar Simon Stevin, de natuurkundige, wiskundige en ingenieur die "… de Nederlandse terminologie (…) [ontwierp] voor diverse wetenschappen, bijvoorbeeld voor de wiskunde. Dit werd vanuit internationaal perspectief gezien als baanbrekend werk. Hij bedacht nieuwe Nederlandstalige termen of vertaalde deze vanuit buitenlandse vakterminologie. Ook ontwierp hij muziektermen, maar die vonden in tegenstelling tot zijn wis- en rekenkundige termen geen ingang. Dit wijdt men aan het internationale karakter van het Nederlandse muziekleven en mogelijk ook aan het gezag waar het Stevin aan ontbrak op dit gebied. Een voorbeeld uit zijn ontworpen terminologie is dat in de 17e eeuw vele namen van wetenschappen die eindigen op '-kunde' in gebruik werden genomen, zoals geneeskunde, wiskunde en sterrenkunde." (Zie bron). Ter gelegenheid van de 400ste sterfdag van Simon Stevin zal de eerste penning worden uitgereikt tijdens TiNT 2020 in Brugge.

Forum op nieuwe website NL-Term

Ter bevordering van de samenwerking op het gebied van de Nederlandstalige terminologie en vaktaal ontwikkelt NL-Term op haar nieuwe website een forum voor deelnemers. Dit NL-Term Forum is bedoeld als ontmoetingsplaats voor iedereen die belang hecht aan doordacht gebruik van professionele terminologie en vaktaal. Het Forum heeft als doel om een platform te bieden aan iedereen die vragen, nieuws en andere informatie wil delen met andere gebruikers en belangstelling heeft voor de activiteiten van NL-Term. Omgekeerd hoopt NL-Term via dit forum meer inzicht te krijgen in de wensen en behoeftes van gebruikers en de belangstelling te vergroten voor zijn activiteiten.

NL-Term moedigt de gebruikers aan om op een respectvolle wijze vragen aan de orde te stellen t.a.v. de terminologiepraktijk en om ervaringen en best practices met elkaar te delen, maar ook om berichten te plaatsen over interessante initiatieven op het gebied van terminologie en vaktaal, hierbij geboekte successen (of ondervonden problemen, die ook leerzaam kunnen zijn) en baan- of functiewisselingen. Zodra het forum operationeel is, wordt dit bekendgemaakt op de website van NL-Term en in de nieuwsbrief van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT).

Agenda


Hieronder vindt u een korte aankondiging van evenementen. Meer informatie over al deze evenementen vindt u op de website van het Instituut voor de Nederlandse Taal.
Redactie: Dirk Kinable
Volg ons op Twitter
Volg ons op Facebook
Bezoek onze website
© 2019 Instituut voor de Nederlandse Taal, alle rechten voorbehouden.
U ontvangt dit bericht omdat u zich heeft ingeschreven voor een van de nieuwsbrieven (Algemeen en/of Terminologie) van het Instituut voor de Nederlandse Taal.

onze contactgegevens:
Instituut voor de Nederlandse Taal
Rapenburg 61
NL-2311 GJ Leiden

voeg ons toe aan uw adresboek


inschrijving of gebruikersprofiel bijwerken of afmelden voor alle nieuwsbrieven