Kinderen motiveren is één van de lastigste dingen in zowel het onderwijs als de opvoeding. Hoe krijg je kinderen zover dat ze doen wat jij wilt? En dat ze het ook nog leuk vinden. Er iets van leren. Dat het gewoon een beetje gezellig is in de klas of thuis. Wat dacht je van het toepassen van de omdenkstrategie van het verleiden? Ontdek waar kinderen naar verlangen, laat ze competent voelen en er gaat een wereld van mogelijkheden voor je open.

De strategie van het verleiden maakt gebruik van het verlangen van de ander. Deze strategie is, met name als het gaat om van kinderen, uiterst effectief. Angst kan mensen tijdelijk in beweging brengen. Verlangen kan mensen echter structureel van gedrag doen veranderen. Als mensen diepgaand iets willen, er intens naar verlangen, doen ze uit zichzelf alles wat nodig is om te krijgen wat ze willen. Niet omdat het moet, maar omdat ze het willen.

Het is onze overtuiging dat het de primaire taak van elke ouder en opvoeder is om naar de verlangens van kinderen te kijken. Je te verdiepen in wat een kind wil. En als je nu denkt: "dat is iedere avond patat en elke dag een ijsje", dan heb je op de korte termijn wellicht gelijk. Maar als je kijkt naar wat kinderen ten diepste willen, dan zijn dat hele andere dingen. Zoals zich geliefd weten. Of het gevoel hebben dat ze een autonoom wezen zijn. Dat ze zoveel mogelijk verantwoordelijkheid krijgen. Het gevoel competent te zijn, ook dat is een cruciaal verlangen. Laten we daar een voorbeeld van geven.

Een leerkracht primair onderwijs vertelde ons het volgende verhaal:

Groep 7 van dat jaar was een van de moeilijkste groepen die ik tot dan toe had gehad. Veel verschillende nationaliteiten, kliekjesvorming, voortdurend gedoe op het schoolplein. Op een dag komt Kevin, een van de moeilijkste jongens van de klas, bij me met een kist vol blokjes.

Het was oud lesmateriaal dat we niet meer gebruikten, we hadden er tientallen kisten van staan. Kevin vroeg of hij er een toren mee mocht bouwen, ik vond het oké. Niet veel later had hij alle blokjes gebruikt en vroeg hij of hij nog een kist mocht hebben. Hij wilde kijken hoe hoog hij kon komen. Opnieuw ging ik akkoord.

Omdat andere kinderen aangetrokken bleken tot Kevins pogingen zo hoog mogelijk te bouwen, zei ik voor de grap: "Wedden dat jullie het plafond niet kunnen halen?" Dat heb ik geweten. Achteraf bleek dat het startsein van een wekenlang project. Alles en iedereen raakte in de draaikolk van deze bizarre onderneming. En alles wat ik als leraar tevergeefs aan de kinderen probeerde te leren, ontstond nu als vanzelf: elkaar aanspreken, samenwerken, overleg, experimenteren, fouten mogen maken, verantwoordelijkheid nemen. Met al die verschillende culturen had het wel iets weg van de toren van Babel. Kinderen kwamen eerder op school, vaders bemoeiden zich met constructie-vraagstukken. De aanzuigende werking van "de toren" was fascinerend.

Een aantal weken later schoof Kevin onder groot gejuich het laatste blokje tussen de toren en het plafond. Het doel was bereikt. Het jaar van de toren was mijn mooiste onderwijsjaar tot nu toe. Kinderen van dat jaar die ik op straat of in de stad tegenkom, beginnen er ook steevast over. "Weet je nog, meester, de toren?"

Als we kinderen in aanraking willen brengen met de weldadige ervaring je steeds wat competenter te voelen, is het van belang te beseffen dat wij daar zelf een belangrijke rol in kunnen vervullen. Zoals de meester in het voorbeeld van de toren van Babel kinderen uitdaagde, zo kunnen wij onze kinderen uitdagen door ze in aanraking te brengen met ons eigen enthousiasme. Als een kind zich in een volwassene herkent, wordt de behoefte om door te zetten niet zozeer van de volwassene op het kind overgebracht, als wel in het kind ontsloten.

Het natuurlijke gevolg van dingen met plezier en uit jezelf doen – omdat je er intrinsiek voor gemotiveerd bent – is dat er een gevoel van flow ontstaat. Door te verleiden kunnen we kinderen in staat stellen hun competenties te versterken. Maar er is meer. De ervaring van flow kan leiden tot iets bijzonders: als je ergens steeds beter in wordt, stapje voor stapje oefent en bijleert, ontstaat er na verloop van tijd als vanzelf een vorm van competentie die leidt tot meesterschap. Het vermogen iets écht goed te kunnen, een vaardigheid tot in de puntjes beheersen.

Als een kind zijn meester vindt, gebeurt er iets magisch. Alle ruwe energie die in een kind aanwezig is krijgt opeens richting en vorm. Alsof alles op zijn plek valt. Wat een kind doet, valt opeens samen met wie het kind ten diepste is. Wannéér zo’n moment zich aandient is niet te voorspellen, maar áls het zich aandient, is het meteen duidelijk en onontkoombaar. Zoals bij Kevin en zijn toren.

Voor alle ouders, onderwijzers, jeugdleiders, trainers, verzorgers, ooms, oma’s, peuterleiders, docenten, oppassers, opa’s, badmeesters, hopmannen, kinderartsen, mentoren, gezinsvoogden, peetooms en -tantes, akela’s, gidsen, kinderrechters, huisartsen, orthopedagogen, gezinsbegeleiders, tantes, jeugdzorgmedewerkers, pleegouders en alle anderen die lastige kinderen en pubers een warm hart toedragen.

Iedere zondag ontvang je een Omdenkverhaal in jouw inbox. Kom je zelf zo'n verhaal tegen? Bijvoorbeeld in de krant, op je werk, thuis of online. Of heb je zelf iets omgedacht dat perfect past tussen alle Omdenkverhalen op onze website? Laat het ons dan vooral weten, want we zijn altijd op zoek naar fraaie voorbeelden. Mail jouw verhaal of tip naar contact@omdenken.nl. Dank je wel.