Verslag van Zero Tolerance Day 2018 – Building Bridges: tussen Voorkomen en Vervolgen
Jaarlijks is op 6 februari Zero Tolerance Day against FGM, de Internationale dag Tegen Vrouwelijke Genitale Verminking (vgv). Ook in Nederland wordt er op deze dag aandacht gevraagd voor vgv onder leiding en organisatie van Platform 6/2. Dit jaar kwamen zo’n 90 belangstellenden samen in Rosmalen om stil te staan bij de juridische aanpak van vgv in Nederland, Europa en de rest van de wereld. |
|
|
Nieuws uit de regio Zorg voor vrouwen die besneden zijn: 9 spreekuren vgv in Nederland
In Nederland leven ongeveer 30.000 vrouwen en meisjes die besneden zijn. Dit brengt vaak specifieke gezondheidsklachten met zich mee. Ernstige menstruatieproblemen, infecties (zoals terugkerende blaasontsteking), plasproblemen, pijn, seksuele problemen, psychische klachten en vruchtbaarheidsproblemen zijn daar voorbeelden van. Vaak kunnen klachten goed opgelost worden als de vrouw de juiste hulp krijgt.
In alle delen van het land is een spreekuur vgv te vinden, speciaal voor vrouwen die besneden zijn. Sinds begin 2018 bestaan er 9 spreekuren, georganiseerd vanuit 11 GGD’en en een CJG. De spreekuurgesprekken vinden vaak in het ziekenhuis plaats of op een van de afdelingen van een GGD, zoals reizigers-vaccinatie of jeugdgezondheidszorg. Soms kan een gesprek ook bij een vrouw thuis plaatsvinden. Vanuit de 9 spreekuren vgv kunnen afspraken voor een gesprek gemaakt worden in zeker 25 plaatsen in Nederland. |
|
Nieuws uit de regio Twaalf nieuwe sleutelpersonen vgv getraind
Op 24 februari en 3 maart 2018 heeft FSAN nieuwe sleutelpersonen getraind die nu klaar zijn om aan de slag te gaan binnen hun gemeenschap. Het gaat om 12 nieuwe sleutelpersonen uit onder andere Eritrea, Egypte en Sierra Leone. De nieuwe sleutelpersonen hebben verschillende achtergrond, leeftijd en opleidingsniveau maar zijn allemaal zeer gemotiveerd om hun bijdrage te leveren aan de strijd tegen vgv. Sommige van hen zijn al actief op het gebied van vrouwenwerk en mensenrechten. De training werd door Zahra Naleie, Miriam Glerum-Corciulo en Marthine Bos gegeven. |
|
|
Nieuws uit de regio Een ervaringsverhaal van een net getrainde sleutelpersoon
'Ik geloofde lange tijd dat ik geen clitoris meer had totdat ik deelnam aan deze training.'
Geschreven door Fardowsa Mahamed Abdule, sleutelpersoon vgv Nijmegen
Ik heb mentaal altijd geloofd dat ik helemaal geen clitoris had, reden hiervoor is het feit dat ik in mijn jeugd te maken heb gehad met excisie. Dit houdt in feite in dat de clitoris en soms ook de kleine schaamlippen geheel of gedeeltelijk worden weggesneden. De hierboven geschetste situatie – dat ik dacht geen clitoris meer te hebben - geldt niet alleen voor mij maar voor een grote groep vrouwen die dezelfde soort ‘verminking’ hebben meegemaakt. Ook werd mij en andere slachtoffers wijs gemaakt dat door deze besnijdenis onze seksuele gevoelens teniet waren gedaan. |
|
Nieuws uit de regio Sleutelpersoon aan het woord: één meisje redden geeft al energie om door te gaan
De Somalische Rukio Adow is een zogenoemde sleutelpersoon in Rotterdam. Zij benadert vrouwen en mannen uit gemeenschappen waar de problematiek speelt. Rukio vluchtte in 1992 uit Somalië naar Nederland. In 2006 richtte zij als vrijwilliger de Stichting Asiya op.
Een van haar belangrijkste doelen: meisjesbesnijdenis tegengaan. ‘Dat doe ik onder andere door het onderwerp bespreekbaar te maken binnen de Somalische gemeenschap’, vertelt Rukio. ‘Ik probeer zo veel mogelijk te voorkomen dat meisjes worden besneden. Preventie dus. En als ze al besneden zijn, help ik hen zo goed mogelijk bij hun problemen. Bijvoorbeeld door een luisterend oor te bieden of mee te gaan naar artsen of psychologen.’
Volgens Rukio is meisjesbesnijdenis een gruwelijke traditie, die niets met religie te maken heeft, maar alles met onwetendheid. ‘Het zijn vooral de moeders en schoonmoeders die er achter zitten. Ze denken dat mannen niet met een onbesneden meisje willen trouwen.’ |
|
Nieuws uit Europa Europees Parlement brengt vgv resolutie in stemming
Het End FGM European Network, waar zowel FSAN als Pharos lid van zijn, heeft stevig gelobbyd voor meer beleidsmatige aandacht voor vgv in de Europa. Op Zero Tolerance Day is een mondelinge vraag gesteld naar de voortgang van de implementatie van rapport van de Europese Commissie Communication “Towards the elimination of female genital mutilation” (2013). Bekijk hier het debat.
De dag na dit debat is een resolutie in stemming gebracht. De tekst van de resolutie weerspiegelt grotendeels de visie van het Europese netwerk End FGM. Het benadrukt een aantal belangrijke punten: het bouwen van bruggen tussen regio’s, sectoren en stakeholders (paragraaf 2 en 3), het belang van aan het aandacht voor preventie in alle sectoren (paragraaf 4), de link met het verdrag van Istanbul (paragraaf 5 en 6), het gevaar van medicalisering van vgv (paragraaf 11), aandacht voor vgv en asiel (paragraaf 12 en 13), het belang om mannen meer te betrekken bij het stoppen van geweld tegen vrouwen (paragraaf 20). Het Europees Parlement roept met de resolutie de Europese Commissie en Lidstaten op tot meer actie op bovenstaande punten. |
|
Wetenschappelijke literatuur Prioritizing and synthesizing evidence to improve the health care of girls and women living with female genital mutilation: An overview of the process
Stein, K., Hindin, M., Chou, D. and Say, L. In: International Journal of gynaecology and obstetrics.
2017: 136, Issue S1
Tijdens het proces vanuit de WHO om richtlijnen voor hulpverleners op te stellen is een expert panel gevraagd naar hun mening over wat de belangrijkste kennishiaten (gaps) zijn. Dit rapport is een weerslag van hun werk en geeft tevens aan waar, wat de WHO betreft, toekomstig onderzoek naar gedaan zou moeten worden. De 33 thema’s waarover meer onderzoek gewenst is zijn door de experts ook geprioriteerd zodat een top tien lijst ontstond. Enkele zaken vallen op, ten eerste de focus en vraag naar meer en onderbouwd onderzoek naar de gevolgen van deinfibulatie bij type 3. Daarnaast de vraag naar het effect van opleiding, voorlichting en behandeling. Zo luidt de prangende onderzoeksvraag met prioriteit 9: “In women who undergo surgical procedures to correct complications of FGM, does supportive psychotherapy alongside the surgical procedures to correct complications from FGM lead to better treatment outcomes?”. Wie in Nederland wil deze uitdaging aangaan..? |
|
Wetenschappelijke literatuur The 'heat' goes away: sexual disorders of married women with female genital mutilation/cutting in Kenya
Esho, T., Kimani, S., Nyamong,o I., Kimani, V., Muniu, S., Kigondu, C., Ndavi, P and Guyo, J. In: Reproductive Health. 2017: 2;14(1):164
Dit mixed method onderzoek in Kenia onder drie groepen gehuwde vrouwen (niet besneden vrouwen, besneden voor het huwelijk en besneden na het huwelijk; N=318) toont een significant verschil aan in seksuele beleving. Met name in lust, opwinding en tevredenheid onder vrouwen die later besneden zijn. Deze vrouwen ondervinden veel sociale druk om zich te laten besnijden. Zo weigeren vrienden van de echtgenoot te komen ‘until she is cut’. Volgens een ander citaat uit de focusgroepen en interviews dwingen mannen hun vrouw ertoe, want ‘some husbands feel like wives have too much ‘heat’, hence they want to reduce [it]’. Uit het kwalitatief deel blijkt verder dat een actieve rol van de vrouw op seksueel gebied in Kenia zelden gewenst is. De verwachtingen ten aanzien van seks zijn anders dan in Westerse landen - waar eigen initiatief van de vrouw een normale zaak is. Het gebruik van de in onderzoek vaak gebruikte FSFI vragenlijst (Female Sexual Functioning Index) is volgens de auteurs dan ook toe aan een herziening, waarbij rekening gehouden wordt met de wederzijdse verwachtingen over seks en daarmee ook de culturele context. |
|
Wetenschappelijke literatuur The impact of migration on attitudes to female genital cutting and experiences of sexual dysfunction among migrant women with FGC
Johnsdotter, S. In: Current Sexual Health Reports. 2018
Medisch antropologe Johnsdotter doorpluisde onderzoeken onder naar het Westen gemigreerde vrouwen die een besnijdenis ondergingen met het oog gericht op wat de impact is van de migratie op hun gevoelens van seksueel (dys)functioneren en hun seksueel zelfbeeld.
Migratie maakt dat deze vrouwen in een omgeving terechtkomen die afwijzend is over meisjesbesnijdenis. De vrouwen hebben te maken met een sterk negatief discours. Veel onderzoek wijst uit dat zij minder plezier beleven aan seks dan vrouwen die niet besneden zijn. Ook zijn veel besneden migrantvrouwen en hun kinderen nu fel tegenstander van FGM. Terwijl mannen uit hun gemeenschappen steeds vaker voor onbesneden vrouwen kiezen… wat doet dat met het beeld wat deze vrouwen hebben over hun seksualiteit en seksueel gedrag?
De onderzoeken werden onderverdeeld in quantitative studies en qualitative studies. In bijna alle kwantitatieve onderzoeken is gebruik gemaakt van de FSFI (Female Sexual Functioning Index). Naast de bezwaren over de FSFI die in het onderzoek in Kenia naar voor komen (zie bespreking van The ‘heat’ goes away..), noemt de onderzoeker dat de FSFI en andere vragenlijsten: “do not address the issue of how a stigmatizing discourse may have an actual impact on physiological processes”.
De negatieve impact van de migratie op het seksueel zelfbeeld blijkt volgens haar uit de toenemende vraag naar een reconstructieve operatie: “one can draw the conclusion that the dominant discourse in anti-FGM campaigning contributes considerably to the growing demand for reconstructive clitoral surgery”. Ook al is er controverse over de voor- en nadelen zijn van deze ingrijpende behandeling in de medische wereld, steeds meer besneden vrouwen willen het… en: “many women who have gone through the surgery report that they benefitted from it”.
Zoals het een antropoloog betaamt pleit Johnsdotter voor een bredere visie op seksuele gezondheid. Bij de behandeling van klachten – en dus ook in opleidingen van behandelaars - is niet alleen medische zorg van belang bij fysieke klachten, complicaties, deinfibulatie etc. Ook de eigen seksuele beleving (dysfunctie?) en het veranderend zelfbeeld door migratie (verlies van vrouwelijkheid?) bepalen in hoever deze vrouwen zich welbevinden of niet. |
|
Vgv trainingen door Pharos
Pharos traint, in samenwerking met FSAN, jaarlijks leden van de landelijke kerngroep sleutelpersonen vgv, met als doel de leden van deze kerngroep beter toe te rusten voor hun rol in de preventie van vgv. Daarnaast organiseert Pharos regelmatig bijeenkomsten voor aandachtsfunctionarissen vgv van Veilig Thuis en JGZ, inclusief een jaarlijkse scholing.
Pharos biedt ook op verzoek trainingen op maat aan over vgv voor professionals, waarbij de inhoud wordt aangepast aan de behoeften van de deelnemers. Indien u daarin geïnteresseerd bent, neem dan contact op met Marian Moons, coördinator Training en Advies bij Pharos: training@pharos.nl of (030) 234 98 00. |
|
|
|
|
|
