Hoe komt het dat technische beroepen helemaal uit de mode zijn geraakt? Als samenleving hebben we door een obsessie naar ‘verheffing’ veel waardevolle en onmisbare beroepen naar de achtergrond verbannen. Loodgieters en elektriciens verdienen op dit moment relatief goed, maar nog steeds is de waardering voor hun werk laag.

Socioloog Rineke van Daalen deed jarenlang onderzoek op vmbo-scholen, waar 60% van onze kinderen naar toe gaan. Volgens haar wordt in Nederland nog steeds flink onderscheid gemaakt tussen hoog- en laagopgeleiden, maar de wal keert het schip. De toekomst ligt in handen van handwerkers en het lijkt erop dat de verandering van de werkvloer komt. Vakmensen zijn de nieuwe elite aan het worden, aldus regisseur van deze Tegenlicht aflevering, Britta Hosman.

Nederland moet in rap tempo verduurzamen om te kunnen voldoen aan de internationale afspraken. We staan aan de vooravond van wellicht de grootste verbouwing van Nederland. De beloofde energietransitie loopt echter nu al immense vertraging op omdat we de technische mensen missen om het uit te voeren. De SER spreekt van een tekort van 20.000 tot 60.000 mensen. Hoe is dat mogelijk?

Het gebrek aan technici lijkt te zijn ontstaan door een politieke beslissing die twintig jaar geleden werd genomen op een congres in Lissabon. Het onderwijs is sindsdien ingericht op algemeen vormend onderwijs. Hierdoor zijn waardevolle beroepen naar de achtergrond verbannen.

We moeten stoppen met plannen maken en mensen opleiden om het te doen. In de aflevering van VPRO Tegenlicht wordt een pleidooi gehouden voor het herwaarderen van vakmanschap in de samenleving.

Tijdens de Meet Up gaan we dieper in op de oorzaken van het tekort aan technisch personeel. Met ons gastenpanel en het publiek gaan we onder meer de discussie aan over of het primair- en het (voorbereidend) middelbaar beroepsonderwijs anders moeten worden ingericht, hoe de bedrijfscultuur aantrekkelijker kan worden gemaakt, of de werving beter zou moeten, of de lonen verder omhoog zouden moeten, enz.

Onze gasten zijn:

• Mirjam Bosch. Directeur Tech Campus Nieuwegein, ROC Midden Nederland. De Tech Campus in Nieuwegein heeft vier zogenaamde colleges: Automotive college, Bouw- en Interieur college, een ICT college en een Tech college. In totaal meer dan 100 techniek opleidingen met een beroepsbegeleidende leerweg en een beroepsopleidende leerweg.
• Een vertegenwoordiger van Stedin, een regionale Nederlandse netbeheerder, die voornamelijk in de Randstad opereert. Stedin is verantwoordelijk voor het transport van elektriciteit en gas naar circa 2 miljoen huishoudens en industriële klanten. Stedin heeft in totaal bijna 4 miljoen aansluitingen. Stedin heeft 3652 medewerkers.
• Sebastiaan Smit komt namens Jet-Net & TechNet. Binnen Jet-Net & TechNet werken bedrijven en scholen sinds 2002 samen zodat leerlingen een bewuste keuze kunnen maken voor een toekomst in de technologie, techniek of ICT. Elke provincie heeft een vaste regiocoördinator. Het landelijk bureau werkt nauw samen met ministeries, technische branches en opleidingsfondsen, het onderwijs, het bedrijfsleven en andere partners.
• Ineke van Dalen. Zij werkt aan de Universiteit van Amsterdam, faculteit der Maatschappij en Gedragswetenschappen. Ze doet onderzoek naar de eigenwaarde en het zelfbeeld van leerlingen op het VMBO, en naar de plaats van het lagere beroepsonderwijs in de rangorde van het Nederlandse onderwijs.