Vervolg Je Moerstaal

... In mijn historische romans pas ik het taalgebruik ook aan aan de tijdsperiode. En dat is vaak een hele uitdaging. Zoals de mensen vroeger spraken, spreken we nu natuurlijk niet meer. Sterker nog: dat vinden we nu super saai en oubollig en langdradig. Dus in mijn historische romans moet ik altijd de juiste balans zien te vinden. Enigszins ouderwets taalgebruik zodat het authentiek overkomt, maar niet zó ouderwets dat de lezers van nu er niet meer doorheen komen.

Hoe beïnvloeden kinderen jouw taalgebruik in verhalen?
Het lastige is dat uitdrukkingen van nu morgen alweer veranderd zijn. Als je hippe termen van nu gebruikt, kan je boek juist voor jongeren alweer heel snel ouderwets overkomen en net de plank mis slaan. Want is iets nu vet, gaaf, cool, super, hard, flex, lit of goat? Soms schrijf je een boek dat zich specifiek in een bepaalde tijd afspeelt, bijvoorbeeld in de coronaperiode, dan kun je ook heel goed termen uit die tijd gebruiken. Maar ik probeer het in mijn verhalen meestal toch te vermijden. Of wat meer algemenere woorden te gebruiken die dan misschien niet helemaal hip zijn, maar waarvan iedereen wel weet wat er bedoeld wordt. Wat ik wel doe, is soms aan kinderen vragen welke woorden ze nu voor iets gebruiken. Bijvoorbeeld: hoe noemen jullie nu een sukkel in de klas? Dan probeer ik uit de antwoorden die ik krijg de minst tijdgevoelige te gebruiken.

Hoe kijk je naar de invloed van nieuwe taalvormen, zoals emoji’s of internettaal, in kinderboeken?
Emoji’s zijn niet meer weg te denken. Ik heb soms tijdens het schrijven ook de neiging om ergens een smiley achter te zetten. Maar ik heb ze nog nooit gebruikt in mijn verhalen. Want emoji’s en hoe je ze moet gebruiken en wat ze betekenen zijn zo veranderlijk. Ze zijn ook nog eens leeftijdsafhankelijk. Een doodskopje kan door volwassenen als iets gruwelijk gezien worden, terwijl jongeren ermee kunnen bedoelen dat ze iets grappig vinden, dat ze sterven van het lachen. En een duimpje opsteken, dat doen jongeren niet meer, dat doen alleen hun supersaaie ouders.
Nu staat een petje voor een leugen, maar dat kan over een paar maanden alweer veranderd zijn. Dus ik vind het super interessant en probeer wel een beetje bij te blijven, maar ik durf ze niet te gebruiken in mijn boeken.

Heb je een favoriet woord uit de Nederlandse taal? Zo ja, waarom deze?
Het is niet een bepaald woord waarvoor ik ga, maar ik houd van een enigszins archaïsch woordgebruik. Van woorden als bijvoorbeeld louter, reeds, derhalve, gaarne, fnuikend en me dunkt. Gerard Reve is niet voor niets een van mijn favoriete schrijvers.

Wat vind je belangrijker: eenvoud of poëzie in taal? Hoe balanceer je dat in je boeken?
Over het algemeen vind ik het belangrijk dat een verhaal vlot gelezen kan worden. Dat betekent dat de zinsconstructie en het woordgebruik geen obstakel mogen vormen. Maar het is geen wet van Meden en Peren. In een boek waarin de hoofdpersoon hoogbegaafd is en van poëzie houdt, heb ik bijvoorbeeld het principe losgelaten, want de lezer zou in dat boek van mij wel eens mogen stoppen met lezen en een fragment teruglezen of even stilstaan bij wat hij of zij zojuist las.

Heb je wel eens een taaluitdaging gehad tijdens het schrijven?
Van dichtbij heb ik het enthousiasme van kinderen mogen meemaken als ze in groep 3 leren lezen en wanneer er nieuwe letters worden geïntroduceerd. Daar wilde in een verhaal iets mee doen. Dat is het prentenboek ‘Lekkerdag’ geworden waar het draait om de letter P, de letter van pizza, patat, pudding, pannenkoek en popcorn. Ik laat de kinderen spelen met de letter. Wat wordt er bijvoorbeeld bedoeld met een zakje pips, met portels en poca-pola?

Hoe kies je de taal en het woordgebruik in je kinderboeken?
Ik schrijf het liefst dialogen. Vaak ontstaat een verhaal bij mij doordat ik mijn personages in allerlei situaties plaats en ik ze dan met elkaar laat praten. Die personages hebben een karakter en een leeftijd en daardoor ontstaat dan eigenlijk vanzelf hun taal.

Hoe beïnvloeden kinderen jouw taalgebruik in verhalen?

Ik ben niet bewust op zoek naar ‘jongerentaal’, maar schrijvers zijn natuurlijk gevoelig voor taaluitingen en als je dus bijvoorbeeld ‘hé gast’ of ‘bro’ om je heen hoort, sluipt dat vanzelf in je teksten.