VVD kent de zwakke plekken van Hoekstra | Toc h weer een avondklok?

HEILIGE HUISJES: We zijn weer terug bij af: het ‘hoogtepunt’ van de tweede golf lag ongeveer op tienduizend positieve tests per dag – en dat niveau werd gisteren bijna weer bereikt. Het betekent dat het kabinet harde keuzes moet maken: plotseling liggen er opties op tafel die voorheen onbespreekbaar waren. Het sluiten van niet-noodzakelijke winkels („Dat hebben we zelfs in maart niet gedaan”), het verlengen van de kerstvakantie („Dat heeft enorme gevolgen voor kinderen”) of een avondklok („Staat niet bovenaan de lijstjes”) ligt nu toch op tafel. Net als het sluiten van ‘doorstroomlocaties’ als pretparken, musea en dierentuinen. Het kabinet komt maandag bijeen in een spoedberaad.

HAAST: Dat het kabinet zo haastig een beslissing wil nemen – op zaterdag werd plotseling ook een Catshuisberaad ingepland –, heeft ook wat te maken met de situatie in Duitsland: daar besloot bondskanselier Angela Merkel zondag de lockdown verder te verzwaren; winkels en scholen gaan dicht. Merkel en Rutte (VVD) spraken eind vorige week op een Europese top in Brussel, toen hoorde Rutte wat Merkel van plan was. Sindsdien kan het kabinet moeilijk meer winkels openhouden, stelt Hubert Bruls, voorzitter van het Veiligheidsberaad. „Als je niks doet, dan komen de mensen massaal de grens over om hier boodschappen te doen. Dat weet het kabinet ook.”

WAAR WIJ NAAR LUISTEREN: Onze beste troef om uit deze misère te komen: het vaccin. Maar wanneer kunnen we beginnen met prikken, wie is als eerste aan de beurt en waarom wordt daar zo weinig over gediscussieerd? Je hoort het allemaal in de laatste aflevering van de NRC-podcast Haagse Zaken.

TOCH GEKREGEN: „Een cadeautje” is het lijsttrekkerschap voor Wopke Hoekstra (CDA). „Niet gevraagd, toch gekregen”, zei hij gisteren voor de camera’s van WNL op Zondag. Helemaal waar is dat natuurlijk niet, want Hoekstra had eerder voor dat cadeautje bedankt. Hij voelde zich „meer een bestuurder dan een beroepspoliticus”. Voor veel CDA’ers was het wel een langgekoesterde droom, Hoekstra als lijsttrekker: met zijn twee meter ziet hij er in ieder geval uit als een waardige premier, is de gedachte binnen de partij. Hoekstra zelf zegt dat hij van gedachten is veranderd omdat het land er inmiddels niet meer zo goed voorstaat. „Ik moet de verantwoordelijkheid nemen”, zegt hij tegen NRC.

ZOEK DE COLTRUI: Er was natuurlijk nog wel een probleem: Hoekstra deed niet mee aan de lijsttrekkersverkiezing van het CDA van afgelopen zomer. Was het dan niet logisch dat als winnaar Hugo de Jonge niet wil lijsttrekken, dat de nummer twee, Pieter Omtzigt, lijsttrekker wordt? Er was een toneelstukje voor nodig om dat op te lossen: CDA-woordvoerders tipten de NOS en De Telegraaf dat Omtzigt vrijdagavond bij Hoekstra op bezoek zou gaan. Die postten voor de deur van Hoekstra, die verklaarde dat hij echt nog even met Liselot – zijn vrouw – moest overleggen. Toen even later Omtzigt aankwam, waren ze er al snel over uit: Hoekstra zou het gaan doen. Het enige mysterie: waar was de coltrui van Omtzigt gebleven?

HOEKSTRA’S ZWAKTES: Bij de VVD zien ze Hoekstra als een groter gevaar dan De Jonge en de messen zijn al geslepen, horen we op het Binnenhof. Rutte heeft van dichtbij gezien hoe Hoekstra in het voorjaar de Zuid-Europese landen op onhandige wijze woedend maakte over noodhulp in de coronacrisis. VVD’ers weten ook hoe Hoekstra vooral als een nuchtere consultant naar een probleem als de stikstofcrisis kijkt, en is het CDA dan nog wel een partij die met liefde opkomt voor de boeren? Hoekstra heeft nu ook al een hele tijd de leiding in de crisis over de toeslagen, waarbij mensen onterecht werden beschuldigd van fraude en enorme bedragen moesten terugbetalen. Die crisis is verre van opgelost. Ook dat kan de VVD in verkiezingsdebatten gebruiken als een zwakte van Hoekstra.

AAN HET WERK: Verder was dit het weekend van de digitale congressen: die van het CDA werd afgelast (waarna verschillende CDA-leden aan het werk werden gezet door hun vrouw), maar de SP, VVD en 50Plus kwamen wel digitaal samen. We nemen ze door:

DE TEGENPARTIJ: Met afstand het spannendste congres was dat van de SP, waarvan de leden inmiddels vooral ruzie met elkaar hebben. Over jongerenbeweging Rood, dat geen geld meer krijgt omdat ‘zolderkamercommunisten’ de boel zouden hebben overgenomen. En over of de SP een ‘tegenpartij’ moet blijven of dat ze zich juist moet opstellen als potentiële regeringspartner. We zagen zaterdag dan ook een gespleten partij: één op de vijf SP-leden stemde zaterdag tégen het eigen programma nadat veel wijzigingsvoorstellen het niet haalden. Dat is uitzonderlijk veel. Nog veelzeggender: het chatkanaal op YouTube, waar het congres zaterdag werd uitgezonden, moest al snel worden gesloten, omdat SP’ers elkaar daar „walgelijk”, „achterlijk” of „engerd” noemden.

DIJKHOFFS SCHERPE PEN: Pas na drie keer herschrijven hebben de VVD-leden ingestemd met een omstreden passage in het VVD-verkiezingsprogramma. In de passage zou de rol van de rechter ingeperkt worden, na de Urgendazaak waarin de rechter bepaalde dat de staat meer moet doen om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Binnen de VVD leverde die passage gemor op. Klaas Dijkhoff zag de bui al hangen en had voor het congres de passage al herschreven, maar daar namen de leden geen genoegen mee: het programma moest verder gewijzigd worden. Dus pakte Klaas Dijkhoff nog eens de pen op. In de nieuwe versie, waarmee de leden wel instemden, wordt de rol van de rechter niet beperkt, maar wordt wel de scheiding der machten benadrukt.

DE RUST ZELVE: 50Plus is een partij waar je, op basis van de afgelopen maanden, ook wat geruzie zou verwachten. Vooraf was er ook wel wat onrust, want in het verkiezingsprogramma was opgenomen dat 50Plus best mee zou willen onderhandelen over het pensioenakkoord. Uiteindelijk bleken bijna alle dissidente geluiden verstomd: bijna 90 procent stemde in met het verkiezingsprogramma. Ook de kandidatenlijst werd zonder problemen aangenomen.