NRC

VVD OP SCHERP: Mark Rutte die de regie niet in handen heeft: het is een onwennig beeld. Maar ook al lopen veel partijen op eieren door de uitgelekte notities van de verkenners – de linkse partijen die elkaar „niet vasthouden”, het CDA dat zich eensgezind achter Pieter Omtzigt moet scharen – voor niemand zijn de risico’s deze week zo groot als voor Rutte. Waarom was zijn eerste reactie „niemand gaat hier uitleg over geven”? Had de premier niet juist méér transparantie beloofd? Dat debat komt er nu alsnog (mogelijk op woensdag, al hangt dat nog af van de gezondheid van Kajsa Ollongren). En geen enkele fractie heeft er belang bij Rutte met fluwelen handschoenen aan te pakken, schrijven Lamyae Aharouay en Guus Valk. Dat maakt Ruttes taak lastig: de premier zal zijn potentiële coalitiepartners te vriend moeten houden en zich ondertussen moeten verweren tegen een verwijtenregen over zijn bestuursstijl.

Klungelgeluk: Er zijn „twee weken verklungeld”, verzuchtte VVD-coryfee en oud-verkenner Henk Kamp gisteren in WNL op Zondag. In Buitenhof noemde oud-informateur en CDA’er Herman Wijffels de foto van de notitie „een geluk bij een ongeluk”. „De klassieke industriële bestuursstijl, command and control van bovenaf. Of een open bestuursstijl, waarbij de regering zich voluit laat controleren door het parlement en dialoog mogelijk is.” Oftewel: de stijl van Rutte of die van Omtzigt.

CDA-TOESTANDEN: Bij het CDA zit de vertrouwenscrisis van binnen. Net als een jaar geleden, toen de partij een lijsttrekker zocht en in Brabant formeerde, lijkt de partij deze dagen richtingloos. Een opvolger van de opgestapte Rutger Ploum als partijvoorzitter is nog niet gevonden: gepolste kandidaten hadden tot afgelopen vrijdag allemaal bedankt en er is onenigheid over de procedure. Ondertussen liepen aanhangers van Omtzigt dit weekend ommetjes door Enschede na het Haagse gefluister over een ‘fluistercampagne’ tegen hem vanuit de CDA-partijtop. En in Limburg bleek uitgerekend het CDA de instabiele factor in een coalitie met onder meer FVD en PVV. Dat verhaal speelt zich niet alleen onder de rivieren af: Geert Wilders zou zelf hebben meegepraat over de beslissing van de Limburgse PVV om het vertrouwen in de CDA-gedeputeerden op te zeggen.

Hardleers: Wat nu? Aan wijze mastodonten geen gebrek. In het AD loopt oudgediende Gerd Leers leeg. Hij wil dat partijleider Wopke Hoekstra ruimte geeft aan Omtzigt, maar ook die laatste moet zijn koers wijzigen wat hem betreft: „Omtzigt moet een beetje af van het eigen koning willen zijn in de partij.” De onenigheid in de partij, zegt Leers, „is meer dan een clash tussen Pieter en Wopke”. En: „Als we daarmee blijven doorgaan, dan gaat het verkeerd aflopen.”

VACCINATIONALISME: Had Rutte maar een succesvol vaccinatieverhaal om de imagoschade te herstellen, zoals Boris Johnson. Rutte had gehoopt dit weekend een akkoord te bereiken met zijn Britse evenknie over de verdeling van vaccins, maar volgens Politico worden de gesprekken deze week voortgezet. Feit is dat de grootste vaccinmissers al maanden geleden gemaakt zijn, toen de EU zich liet aftroeven door het VK en de VS. Afgelopen week bleek uit antwoorden op Kamervragen (van, jawel, Pieter Omtzigt) dat de Leidse Halix-fabriek aan het begin van de pandemie zelf aan het kabinet had voorgesteld om meer te gaan produceren. Het kabinet liet die kans liggen. Kort daarna ging Halix met de Britten in zee. NRC-columnist Rosanne Hertzberger is boos: „Rutte had hier persoonlijk een stokje voor kunnen steken. Er is er hier maar één die een functie elders zou moeten krijgen.”

Vaccinelichtjes: Oké, er zijn lichtpuntjes. Deze week rekent het kabinet op de komst van meer dan 860 duizend extra vaccins, een verdubbeling van wat er in de afgelopen week en de weken daarvoor binnenkwam. Om die snel in te zetten, moet het vaccinatietempo flink omhoog. Dan moet er nog wel iets veranderen. Afgelopen week had een inhaalslag moeten worden, na de tijdelijke AstraZeneca-stop, maar van de beloofde 400 duizend prikken werden er uiteindelijk nog geen 300 duizend gezet, becijferde de NOS. Het ministerie van Volksgezondheid noemt het aantal van 400 duizend in een reactie achteraf „te ambitieus”.

LINKS LIKT WONDEN: Het zit links niet mee. De Toeslagenaffaire – een geslaagd onderwerp voor linkse thema’s – kwam in de campagne nauwelijks aan bod, zoals NRC-collega Kees Versteegh vandaag vaststelt in een analyse. (De korte versie: te veel partijen hadden vuile handen, de media vonden het onderwerp lastig.) SP, PvdA en GroenLinks beleefden stuk voor stuk een verkiezingskater. Nu de verkiezingen voorbij zijn, is ook nog eens onduidelijk in hoeverre ze elkaar echt willen vasthouden (bedankt voor de info, Ollongren). Reden voor Job Cohen om een snelle linkse fusie te bepleiten. „Wat mij betreft gaan ze in één keer, bam, in één fractie zitten met z’n allen”, herhaalde de PvdA-prominent zijn oproep dit weekend in NRC. Ook de PvdD, Bij1 en Volt moeten daarin welkom zijn, vindt Cohen.

Fusieruzie: Het lijkt er vooralsnog niet van te komen. Een nieuw pleidooi van onderop voor een fusie tussen GroenLinks en PvdA heeft nog geen grote namen aan zich gebonden. De SP was altijd al koeltjes over de linkse club en dat blijft zo, maakte Lilian Marijnissen duidelijk op de partijraad die de SP zaterdag hield. Ze wil ondanks de verkiezingsnederlaag best regeren – of de optie in elk geval niet uitsluiten. GroenLinks en de PvdA noemde ze niet.

WAT WIJ VOLGEN: Geen persconferentie of technische briefing deze week, maar toch een beetje coronakennis in de Kamer: in Nieuwspoort wordt vanmiddag de Machiavelli-prijs uitgereikt aan Diederik Gommers en Marion Koopmans. Vanaf 17.00 uur, te volgen via NPO Politiek. Verder wachten we vooral af tot morgen, de laatste dag van de huidige Kamer.

Deze nieuwsbrieven vind je wellicht ook interessant:

Internationaal

Amerika