Het project waaruit we – met financiering van ZonMW en veel inzet van de FLZ – het kwaliteitskader Zorglandbouw hebben ontwikkeld is bijna ten einde. We werken nu nog aan de laatste loodjes met een eindverslag en nog een paar mooie communicatie-uitingen, waaronder deze nieuwsbrief. We zijn trots op wat we hebben bereikt. Het is veel meer geworden dan een project met een rapport. Je weet wat het lot is van de meeste rapporten: eindigen in een diepe la. Zo niet in dit project. Er staat een robuust en levendig Kwaliteitskader Zorglandbouw. Een kwaliteitskader dat we ook hebben weten te verbinden met andere, bestaande kwaliteitskaders in de zorg. Met name het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg. Met de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) trekken we verder op in het beheer en de uitrol van ons eigen Kwaliteitskader. In het project, maar ook in het kader dat hieruit is voorgekomen, hebben we ingezet op de betrokkenheid van deelnemers en naastbetrokkenen. Wat vinden zij belangrijk in de kwaliteit van de zorglandbouw en de zorgboerderij waaraan zij verbonden zijn? Deze kernwaarden vormen de basis voor het kwaliteitskader. |
|
|
|
|
|
|
| Inhoud Academie Landbouw en Zorg voorziet in behoefteGehandicaptenzorg en zorglandbouw werken samen aan kwaliteitHet kwaliteitskader in de praktijkDe toolkit in de praktijkVanzelfsprekend gebruiksvriendelijke meetmanier voor kwaliteitKernwaarden worden zichtbaar op Open dag en in communicatie zorgboerenHans van der Knijff blikt terug op constructieve jaren bij opbouw kaderBlik in de toekomst van het kwaliteitskader |
|
|
|
|
|
|
|
---|
|
|
|
|
Gekoppeld aan het kwaliteitskader hebben we de Academie Landbouw en Zorg opgezet en uitgerold, met een breed aanbod aan scholing en training. Deze Academie werd feestelijk gelanceerd tijdens de Week van de zorglandbouw in oktober. In die week werden diverse elementen uit het kwaliteitskader in webinars uitgediept en eindigden we met een feestelijke conferentie. We hebben in het project en rondom de lancering van het Kwaliteitskader bijna alle zorgboeren in Nederland bereikt, ook zorgboeren die niet bij de FLZ zijn aangesloten. Alle ruim 900 leden van de FLZ hebben een mooie set aan praktisch gereedschap ontvangen om het kwaliteitskader op hun eigen zorgboerderij in te zetten en het gesprek op gang te brengen over de ontwikkeling van deelnemers en wat zij ervaren als de belangrijkste kernwaarden van ‘hun’ zorgboerderij. Zo werken we met onze eigen termen en vanuit eigen kracht aan de professionalisering van de zorglandbouw. Daarin speelt ook de agrarische tak van onze zorgboerderijen een belangrijke rol. Omdat we zien dat deze basis belangrijk is, was er op de Dag van de Multifunctionele Landbouw op 15 juni een workshop over hoe je de agrarische tak van je bedrijf in kunt zetten als kracht en toegevoegde waarde voor je zorgboerderij of je agrarische kinderopvang. Heel inspirerend! In de volgende nieuwsbrieven vanuit de Federatie zal ook meer aandacht aan het onderwerp worden besteed. Het kwaliteitskader beoogde het zelflerende en -corrigerende vermogen te versterken. Daarin hebben we gekozen voor de kernwaarden als uitgangspunt, en een focus op leren en reflecteren. In deze nieuwsbrief kunnen jullie lezen hoe dat leren, reflecteren én de kernwaarden zijn beslag gekregen heeft. Ik wens u veel leesplezier. Arjan Monteny, voorzitter van de stuurgroep Kwaliteitskader en zorgboer |
|
|
|
|
|
Academie Landbouw en Zorg voorziet in behoefte |
|
|
|
|
|
De Academie Landbouw en Zorg bestaat nu ruim en jaar en bevat inmiddels 25 opleidingen. Marion Wolters van het secretariaat is de spin in het web: ze doet intake gesprekken met docenten en beantwoord vragen van studenten. Ook regelt ze de locaties, wanneer het om een fysieke cursus gaat. “Het is ontzettend leuk om te doen en het draagt bij aan een mooi doel: nog meer kwaliteit op de zorgboerderij.” Daarnaast doet Felice Zwietering de backoffice. De e-learnings worden het best bezocht. Marion: “Die blijken heel toegankelijk. Mensen doen het in hun eigen tijd op hun eigen plek.” De fysieke cursussen mogen nog wat meer belangstelling krijgen. “We gaan komend jaar flink aan PR doen, want nog niet iedereen weet ons te vinden. We hebben dat bewust gedaan: eerst hebben we alle kinderziektes aangepakt. Nu zijn we er helemaal klaar voor.” Lees verder (1 min) |
|
|
|
|
|
Cursist: e-learning via Academie is heel toegankelijk |
|
|
|
|
|
Steffie Verhagen volgde de Introductiecursus zorgboeren van de Academie Landbouw en Zorg. Ze is enthousiast over de cursus en over het online platform. “Het was gemakkelijk om me op te geven en de inhoud was goed. Allerlei onderwerpen kwamen aan bod.” Steffie is sinds half mei open met haar zorgboerderij Ons Thuis in Schijndel, op de plek waar haar moeder opgroeide. Ze ontvangt er ouderen en mensen met niet aangeboren hersenletsel vanaf 18 jaar. “Ik heb begin dit jaar de cursus gedaan, nadat een collega zorgboer me erop wees. Zij was ook mijn collega in het ziekenhuis en maakte al eerder de overstap naar een eigen zorgboerderij.” Lees verder (1 min) |
|
|
|
|
Gehandicaptenzorg en zorglandbouw werken samen aan kwaliteit |
|
|
|
|
|
De Stuurgroep Kwaliteitskompas Gehandicaptenzorg en de Federatie Landbouw en Zorg (FLZ) ondertekenden op 20 januari 2023 een samenwerkingsovereenkomst. Samen streven ze naar een kwaliteitsaanpak die maximaal aansluit bij de intentie van de zorg en op termijn volledig domeinoverstijgend kan werken. Een integraal kwaliteitssysteem kan soelaas bieden, want voor elke doelgroep en financieringsstroom aparte regels hanteren, staat persoonsgerichte zorg in de weg. Zorgaanbieders zijn tot 30% van hun tijd bezig met administratie. Tijd die niet aan de zorg wordt besteed. Dat moet anders, vinden de Stuurgroep en de FLZ. Bij de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) zijn 178 zorgaanbieders aangesloten, bij de Federatie een kleine 900. Samen bedienen zij circa 300.000 cliënten. Lees verder (2 min) |
|
|
|
|
|
Het kwaliteitskader in de praktijk |
|
|
|
|
|
Hoe geef je vorm aan kwaliteit op je zorgboerderij? Daar geeft het kwaliteitskader de handreikingen voor. Het kwaliteitskader draait nu een jaar, en de diverse onderdelen blijken goed te landen. Sommige worden nog doorontwikkeld. Maya de Wilde heeft als kwaliteitsmedewerker een belangrijke rol gespeeld in de totstandkoming van het kader. Ze is blij dat het nu op zoveel plekken in zoveel verschillende vormen wordt gebruikt. “Ik hoor dat er gesprekken zijn met de kernwaardekaartjes bij evaluatiemomenten en bij inspraakbijeenkomsten, dat ze op de open dag goed in beeld waren en dat ze terugkomen in tevredenheidsmetingen. Ieder doet het op zijn eigen manier. Daar ben ik blij mee.” Lees verder (3 min) |
|
|
|
|
|
De toolkit in de praktijk |
|
|
|
|
|
De tools uit de toolkit van het kwaliteitskader worden op verschillende manieren gebruikt. De Blik van Buiten, intervisie, het spinnenweb en de kernwaardekaartjes leiden allemaal tot reflectie en kwaliteitsverbetering. De Blik van buiten op de zorgboerderij kan op verschillende manieren georganiseerd worden. In de toolkit zit een vragenformulier voor bezoekers van de zorgboerderij over de kernwaarden. Bezoekers kunnen aangeven wat ze van de zorgboerderij vinden, wat ze willen meegeven en welke kernwaarden ze zien of meer zouden willen zien. Mies Meijer van zorgboerderij De Geitenmeijerij: “Tijdens de jaarlijkse ouder inspraak avond bespreken we diverse onderwerpen die betrekking hebben op de zorgverlening. Zoals het gebruik van ZILLIZ, of hoe komt een beschikking tot stand, of de uitslag van tevredenheid onderzoek, of visie en missie van de Geitenmeijerij. Elk jaar hebben we dan een onderwerp en zo dit jaar het kwaliteitskader. We hebben alle 9 kernwaarden besproken en nadien heeft iedereen de Blik van Buiten ingevuld. Iedereen was positief, iedereen herkent de kernwaarden. Er kwamen geen verbetersuggesties. Dat komt misschien ook omdat het een eerste keer was. Lees verder over Intervisie, spinnenweb en kernwaardekaartjes (2 min) |
|
|
|
|
Vanzelfsprekend gebruiksvriendelijke meetmanier voor de kwaliteit van de zorgboerderij en de zorglandbouw als geheel |
|
|
|
|
|
Hoe vinden deelnemers het op jouw zorgboerderij? Hoe worden ze er beter van in fysiek, sociaal en psychisch opzicht en wat leren ze in brede zin? Dit alles wordt gemeten in Vanzelfsprekend, waar een groeiend aantal zorgboeren aan meedoet. Dit is heel gunstig voor de sector, want zo tonen we aan waar we voor staan. De Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland heeft de tool nu zelfs opgenomen in de Waaier, wat voor gemeenten en inspectie een signaal is dat het een goed meetinstrument is. Ook is Vanzelfsprekend als cliënttevredenheidsmeter erkend voor het kwaliteitskeurmerk Kwaliteit laat je zien! Dat was al zo voor dagbesteding en is nu ook het geval voor wonen. Daarmee biedt Vanzelfsprekend een tool om te voldoen aan de veelvoorkomende contracteis om te meten wat mensen van de zorg vinden, en wat je als zorgboerderij bereikt. Directeur Maarten Fischer van de Federatie: “Je kunt er ook handige inzichten mee opdoen over een zorgboerderij als geheel, de regio, en zelfs landelijk. Dat laatste helpt ons dan ook weer bij de belangenbehartiging. Onlangs nog konden wij als FLZ daarom recent nog zeggen dat de sector gemiddeld een 9 scoort! Tenslotte is binnen het kwaliteitskader het ophalen van cliëntervaringen een van de pijlers. Ook dat kan met Vanzelfsprekend, en in de rapportage is sinds kort ook een module die die ervaringen vertaalt in een overzicht van de 9 kernwaarden van de zorglandbouw. Volgens mij is Vanzelfsprekend dus erg bruikbaar, maar ook andere methodes zijn toegestaan.” Lees verder |
|
|
|
|
Kernwaarden worden zichtbaar op Open dag en in communicatie zorgboeren |
|
|
|
|
|
Zorgboeren maken vaak gebruik van de kernwaarden in hun eigen communicatie. De Open dag op de zorgboerderij 3 juni die duizenden bezoekers trok, gaf een mooie indruk van hoe de kernwaarden en het kwaliteitskader terugkomen op de zorgboerderij. Op enkele zorgboerderijen hingen de kernwaarden zelfs aan de gevel! Marlou Entzinger van De Meezinger: “De kernwaarden geven zo mooi weer waar we als zorglandbouw voor staan. Dat wil je dan graag uitdragen. We hebben daarom samen met de Federatie de kernwaarden groter laten printen op gevelplaten en die laten omringen door bijpassende foto’s. Meer dan 600 mensen hebben dit gezien tijdens onze open dag. Er ontstonden gesprekken over met een lach en een traan. Voor mensen was ons activiteitenaabod duidelijk, maar ook de sfeer en omgang met onze deelnemers. Aan de hand van de kernwaarden konden we ook onderbouwen hoe wij aan de opgestelde leer- en werkdoelen werken.” Op andere zorgboerderijen lagen 3 juni de kernwaardekaartjes op tafel en hingen de spinnenwebben aan de muur. Anouk Ankone van zorgboerderij ’t Hamel: “We zien in de kernwaarden een prachtige weerspiegeling van wat we doen. ‘We eten samen gezond’ staat bij ons centraal. We verbouwen zelf groente en koken dit samen tot gezonde maaltijden. Maar ook het ritme van de boerderij, het meedoen, mensen zich gezien en gehoord laten voelen; het is precies wat we doen. Alleen is het leren van nieuwe dingen bij mensen met dementie iets minder aan de orde.” In totaal deden 70 zorgboeren mee met de open dag, die ieder tientallen tot duizenden bezoekers ontvingen en lieten zien hoe de kernwaarden bij hen in de praktijk gebracht worden. Het kwaliteitskader en de kernwaarden komen verder terug in diverse kwaliteits- en jaarverslagen, op social media, op eigen websites en in nieuwsbrieven. De Meezinger maakte op Facebook meerdere posts over kernwaarden. Zorgboerderij Op Aarde gaf de kernwaarden een belangrijke plek tijdens het 10-jarig jubileum, zorgboerderij Geitenmeijerij gaf het weer in haar nieuwsbrief en diverse zorgboeren hebben kernwaarden omschreven op hun website, zoals de nieuwe zorgboerderij Ons Thuis. |
|
|
|
|
|
Hans van der Knijff kijkt terug op constructieve jaren bij opbouw kwaliteitskader |
|
|
|
|
|
Hans van der Knijff van Per Saldo, de landelijke vereniging van mensen met een persoonsgebonden, budget heeft de afgelopen jaren vanuit de Stuurgroep van het project Kracht van de Zorglandbouw meegewerkt aan het kwaliteitskader. Hij is tevreden met het resultaat, maar waarschuwt nog wel voor het behoud van maatwerk. “Wij van Per Saldo staan voor keuzevrijheid van cliënten via het Persoonsgebonden Budget, het PGB. Dit gaat goed samen met het kwaliteitskader, maar het kwaliteitskader zal ook benut worden om alles via Zorg in Natura te leveren. Het blijft belangrijk op te letten dat er maatwerk wordt geboden.” Hans kent als geboren en getogen inwoner van het Zuid-Hollandse Rijnsaterwoude het boerenleven goed. Hij ziet dat zorgboerderijen plekken zijn waar mensen even ‘zakken’: ze worden er ontspannen. “Het is zo fijn voor mensen om even naast een koe of paard te staan in een prikkelarme omgeving in hun eigen dorp. De sociale cohesie staat steeds meer onder druk, maar op zorgboerderijen ontmoeten mensen elkaar. Ook al wonen mensen in hetzelfde dorp, op de zorgboerderij komen ze met elkaar in contact. De kernwaarden geven verder mooi weer wat een zorgboerderij met mensen doet.” Hans heeft zijn best gedaan de taal van het kader simpel te houden. “Iedereen die over de kernwaarden leest, weet waar het over gaat. Of je nu deelnemer bent op een zorgboerderij of beleidsmedewerker. Met het kwaliteitskader zijn we eigenlijk tweetalig.” Volgens Hans is het erg belangrijk dat de zorg innovatief blijft en blijft innoveren op het gebied van maatwerk en kleinschaligheid. “Dan krijgen mensen waar ze behoefte aan hebben en wordt overhead zoveel mogelijk teruggedrongen wordt. Op die manier blijft het betaalbaar.” |
|
|
|
|
Blik in de toekomst van het kwaliteitskader |
|
|
|
|
|
Met het kwaliteitskader hebben we hoge ambities: professionaliseren én de kracht van de zorglandbouw versterken, regeldruk verlagen door te laten zien dat het zelflerend vermogen van de sector sterk is, collectief de kwaliteit organiseren op een manier die past bij de zorgboerderij, efficiënter toezicht, een krachtig verhaal naar buiten en een betere positie in de wereld van aanbesteding en contractering. Er zijn goede stappen gezet. We kunnen nu veel meer vertellen en laten zien over de wijze waarop zorgboeren hun kwaliteit organiseren en blijven leren door transparant te werken en een blik van buiten toe te laten. Daarnaast is de Academie Landbouw en Zorg opgericht voor landelijke beschikbaarheid van toegankelijke online en offline bijscholing. Ook overheden en collega-brancheverenigingen zijn geïnspireerd. We zijn serieus in gesprek met meerdere partijen om te kijken of het kader een basis kan vormen voor toezicht en contractering van de zorg in de WLZ, WMO en Jeugdwet. We hebben in dat kader ook een samenwerkingsovereenkomst getekend met de stuurgroep van het kwaliteitskompas voor de Gehandicaptenzorg, die samen met ons de twee kaders verder willen brengen, en als basis gebruiken voor een domein overstijgend kader. Het project is dus wellicht afgerond, maar het werk nog lang niet klaar. En hoewel het kader onlangs voor de komende 5 jaar is vastgesteld, zien wij het als levend kader. We willen het samen met jullie blijven ontwikkelen en blijven vasthouden aan de kracht van de zorglandbouw zoals we die nu zo mooi met alle betrokkenen in beeld en taal weergegeven hebben. De komende jaren zullen we dus blijven werken aan het gebruik van het kwaliteitskader, de Academie en de toolkit. Zowel bij evaluaties met deelnemers als in intervisie gesprekken met collega’s. We zullen het kwaliteitskader blijven aanhalen in gesprekken met ministeries en samenwerkingspartners. En bovenal zullen we met elkaar door het gebruik het kader zelf ook weer bijstellen. Als je suggesties of ervaringen hebt, deel ze gerust! Maarten Fischer, directeur Federatie Landbouw en Zorg |
|
|
|
|
|
|